داده‌های منتشر شده از سوی وزارت انرژی ایالات متحده آمریکا حاکی از آن است که سطح ذخایر استراتژیک نفت خام این کشور در هفته منتهی به 16 سپتامبر سال 2022 میلادی یکی از بالاترین نرخ‌های کاهش را در تاریخ ایجاد ذخایر استراتژیک نفت خام آمریکا ثبت کرده است. این موضوع در شرایطی که بازارهای نفت جهانی در حال تجربه‌کردن یک روند کاهشی در قیمت نفت بوده است، می‌تواند ریسک‌های ژئوپلیتیک انرژی را برای بازارهای جهانی افزایش دهد.
در روز سه‌شنبه 27 سپتامبر سال 2022 میلادی اداره اطلاعات انرژی آمریکا که زیر نظر وزارت انرژی این کشور اداره می‌شود به‌صورت رسمی اعلام کرد که ذخایر استراتژیک نفت خام این کشور در طول هفته‌ای که به‌روز 16 سپتامبر منتهی شده است یک کاهش حدوداً 7 میلیون بشکه‌ای را شاهد بوده است. این موضوع باعث شده است که سطح ذخایر استراتژیک نفت خام آمریکا به‌سختی به 427 میلیون بشکه برسد. این رقم از سال 1984 میلادی به این‌سو بی‌سابقه بوده است. پیش‌ازاین تنها در سال 1983 میلادی بود که تحت‌تأثیر جنگ ایران و عراق و شروع موج نخست جنگ نفت‌کش‌ها در خلیج‌فارس ذخایر استراتژیک نفت خام آمریکا چنین کاهشی را تجربه کرده است. به همین علت می‌توان گفت که این کاهش را باید به‌عنوان یک ریسک ژئوپلیتیک عمده برای بازارهای جهانی انرژی در نظر گرفت و چه‌بسا در روزهای آینده شاهد افزایش قیمت نفت خام در بازارهای جهانی نیز باشیم.
هرچند وزارت انرژی آمریکا علت کاهش این حجم عظیم از ذخایر استراتژیک نفت خام را اعلام نکرده است، اما با نگاهی گذرا به بازار انرژی آمریکا می‌توان این حدس را مطرح کرد که علت اصلی آن را باید در کاهش تولید نفت خام در خاک ایالات متحده آمریکا جست‌وجو کرد. چرا که ایالات متحده آمریکا در سال 2022 میلادی به‌صورت متوسط روزانه نزدیک به 11 میلیون و 180 هزار بشکه نفت خام در روز تولید کرده است که بزرگ‌ترین میزان تولید نفت خام در سطح جهان است. افزون بر این، در یک دهه گذشته آمریکا به‌صورت پیوسته بر میزان تولید نفت خام خود افزوده است و همین موضوع باعث شده است که در 2 سال گذشته این کشور به‌صورت کامل از واردات نفت خام بی‌نیاز شود. همین عدم نیاز آمریکا به واردات نفت خام از بازارهای خارجی نیز به نوبه خود زمینه را برای تثبیت بازارهای نفت خام داخلی آمریکا فراهم کرده بود و هم‌زمان زمینه مناسبی را نیز برای ثبات بیشتر بازارهای انرژی جهانی و به‌تبع آن کاهش قیمت نفت در ماه‌های اخیر ایجاد کرده بود.
نمودار شماره 1: سهم 20 کشور عمده از ذخایر تثبیت شده نفت خام جهان (ارقام به درصد)
نمودار شماره 2: سهم 20 کشور عمده تولیدکننده نفت خام جهان (ارقام به بشکه در روز)
آنچه که باعث می‌شود کاهش ذخایر استراتژیک نفت خام آمریکا به‌عنوان یک ریسک ژئوپلیتیک در حوزه انرژی در نظر گرفته شود در مرحله نخست به ذخایر تثبیت شده نفت خام آمریکا مربوط است. آمریکا باوجودآنکه بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت خام جهان است، هم‌زمان به‌عنوان دومین مصرف‌کننده نفت خام نیز شناخته می‌شود. این در حالی است که از نظر ذخایر تثبیت شده نفتی در رتبه 11 جهان قرار می‌گیرد و سهم این کشور نیز به‌سختی کمی بیش از 2 درصد است. علاوه بر این اکنون به نظر می‌رسد که ظرفیت تولید نفت خام آمریکا به‌سختی به حدود 11.5 میلیون بشکه نفت در روز برسد. هرچند این رقم بزرگ‌ترین ظرفیت تولید نفت خام جهان را شامل می‌شود و حتی بیشتر از ظرفیت تولید روسیه و عربستان سعودی است، اما این امر در صورت تداوم کاهش ذخایر استراتژیک نفت خام امریکا به معنای آن خواهد بود که تولید داخلی آمریکا توانایی پاسخگویی به نیازهای این کشور را نخواهد داشت و به‌این‌ترتیب بر میزان تقاضا در بازارهای جهانی نفت افزوده خواهد شد.
در کنار این احتمالات که ریسک‌های موجود در بازار جهانی نفت را افزایش می‌دهد باید به این نکته نیز اشاره کرد که به سبب تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا علیه روسیه که دومین تولیدکننده بزرگ نفت خام جهان است، نمی‌توان انتظار داشت که بازارهای جهانی از عرضه نفت روسیه منتفع شوند. در کنار این موضوع، تحریم‌های نفتی ایران که اجازه فروش نفت خام را به این کشور نمی‌دهد عامل تشدیدکننده سومی است که می‌تواند بر پیچیدگی‌های بازار نفت و ریسک‌های ژئوپلیتیک آن بیفزاید. در نتیجه باید گفت که خبر کاهش ذخایر استراتژیک نفت خام آمریکا نمی‌تواند خبر خوبی برای مصرف‌کنندگان نفت خام جهان باشد. چرا که تداوم این وضعیت بر میزان تقاضا در بازارهای نفت خام جهان افزود و به‌این‌ترتیب باتوجه‌به فرارسیدن فصل سرما نه‌تنها باید شاهد توقف روند کاهشی قیمت نفت خام باشیم، بلکه حتی ممکن است قیمت‌های جهانی نفت خام نیز افزایش پیدا کند. این مسئله می‌تواند بر بازارهای داخلی آمریکا که به‌شدت به مصرف انرژی وابسته هستند تأثیر بگذارد و به‌این‌ترتیب احتمال آن خواهد رفت که در ماه‌های آینده شاهد افزایش بهای سوخت در آمریکا باشیم. افزایش بهای سوخت به نوبه خود تأثیراتی بر بازارهای مالی و صنایع دیگر آمریکا خواهد داشت و چه‌بسا سطح تولید نیز در آمریکا دستخوش تغییرات منفی گردد.
باوجودآنکه موضوع خبر کاهش حجم ذخایر استراتژیک نفت خام آمریکا برای مصرف‌کنندگان داخلی در آمریکا و سایر مصرف‌کنندگان در خارج از این کشور یک خبر بد است و احتمالاً باید به‌عنوان یک ریسک ژئوپلیتیک در نظر گرفته شود، اما شواهد نشان می‌دهد که این موضوع برای کشورهای تولیدکننده نفت خام جهان می‌تواند یک فرصت ژئوپلیتیک باشد. زیرا در شرایطی که در نتیجه تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا عرضه نفت خام روسیه به بازارهای جهانی با مشکلاتی همراه است و ایران نیز به علت به سرانجام نرسیدن برجام فرصت افزودن بر میزان تولید نفت خام خود و فروش آن را در بازارهای جهانی نخواهد داشت کاهش ذخایر استراتژیک آمریکا می‌تواند با کاستن از سرعت روند سقوط قیمت نفت خام بر میزان درآمدهای نفتی اقتصادهای متکی به فروش نفت بیفزاید.
به‌صورت خلاصه تحلیل‌های ژئوپلیتیک چنین برآورد می‌کند که حداقل در بازه زمانی دوهفته آینده باید منتظر آن بود که آیا آمریکا می‌تواند ذخایر استراتژیک نفت خام خود را مجدداً به سطحی بالاتر از 435 میلیون بشکه برساند یا خیر. در صورت موفقیت آمریکا برای جبران این کاهش مصرف‌کنندگان نفت خام می‌توانند همچنان به قیمت پایین نفت خام برای تحویل در ماه‌های زمستان امیدوار باشند. در غیر این صورت ریسک ژئوپلیتیک این کشورها در حوزه انرژی افزایش خواهد یافت. چرا که برآوردها نشان‌دهنده آن است که در اتحادیه اروپا در ماه‌های ژانویه و فوریه شاهد کاهش عرضه گاز طبیعی خواهیم بود. در نتیجه این مسئله می‌تواند هم باعث افزایش قیمت نفت خام شود و هم بر میزان ریسک‌های ژئوپلیتیک کاهش عرضه گاز طبیعی در اروپا بیفزاید و به‌این‌ترتیب اقتصادهای کشورهای اروپایی و آمریکا شاهد تجربه اثرات منفی رشد قیمت سوخت‌های فسیلی خواهند بود. این موضوع همان چیزی است که صادرکنندگان نفت خام به دنبال آن هستند تا بتوانند کاهش درآمدهای ارزی خود را در سه‌ماهه اخیر جبران کنند و به‌این‌ترتیب از میزان زیان‌های خود در بازارهای نفت خام جهان که در تابستان سال 2022 میلادی به وقوع پیوسته است بکاهند.