بازار جهانی نفت در یکی از چالش برانگیزترین دوران خود به سر می برد و تحلیل ها و گزارش های بازار جهانی نفت در این دروان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. گزارش بازار نفت آژانس بین‌المللی انرژی یکی از معتبرترین منبع داده‌ها، پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌ها در مورد بازار جهانی نفت است. در ادامه نکات برجسته گزارش بازار نفت آژانس بین المللی انرژی در ماه اکتبر 2022 مورد بررسی قرار می گیرد.
وخامت بی امان اقتصاد و قیمت های بالاتر ناشی از طرح اوپک پلاس برای کاهش عرضه، تقاضای جهانی نفت را کند می کند، که اکنون انتظار می رود در سه ماهه چهارم سال 2022 به میزان 340 هزار بشکه در روز نسبت به سال قبل کاهش یابد. رشد تقاضا به 1.9 میلیون بشکه در روز در سال 2022 و به 1.7 میلیون بشکه در روز در سال آینده کاهش یافته است که نسبت به گزارش ماه گذشته به ترتیب 60 و 470 هزار بشکه در روز کاهش یافته است. پیش بینی می شود تقاضای جهانی نفت در سال 2023 به طور متوسط 101.3 بشکه در روز باشد. عرضه جهانی نفت در ماه سپتامبر 300 هزار بشکه در روز افزایش یافت و به 101.2 میلیون بشکه در روز رسید و اوپک پلاس بیش از 85 درصد از این افزایش را تأمین کرد. پس از افزایش شدید 2.1 میلیون بشکه در روز از سه ماهه دوم به سه ماهه سوم، پیش بینی می شود به دنبال تصمیم اوپک پلاس برای کاهش ۲ میلیون بشکه در روز از میزان هدف و کاهش ۱ میلیون بشکه در روز از تولید واقعی از ماه نوامبر، رشد به طور قابل توجهی کاهش یافته و 170 هزار بشکه در روز از سه ماهه سوم به سه ماهه چهارم سال 2022 کاهش یابد. فعالیت جهانی پالایش در پاسخ به کاهش تقاضا و کاهش حاشیه های سود پالایشگاهی ، میزان نفت خام مورد استفاده در پالایش در سه ماهه سوم 2022 کمتر از حد انتظار ظاهر شد. به دنبال کاهش تقاضا و کاهش تولید اوپک پلاس، پیش‌بینی‌های ما برای سه ماهه چهارم و 2023 به ترتیب 340 و 720 هزار بشکه در روز کاهش یافته است. در حال حاضر انتظار می‌رود نفت خام مورد استفاده در پالایش 2.2 میلیون بشکه در روز در سال 2022 و 1.2 میلیون بشکه در روز در سال آینده افزایش یابد. صادرات نفت روسیه در ماه سپتامبر 230 هزار بشکه در روز کاهش یافت و به 7.5 بشکه در روز رسید که 560 هزار بشکه در روز نسبت به قبل از جنگ کاهش داشت. صادرات به اتحادیه اروپا 390 هزار بشکه در روز کاهش یافت. در حالی که کمتر از دو ماه تا اجرایی شدن ممنوعیت واردات نفت خام روسیه باقی مانده است، کشورهای اتحادیه اروپا هنوز نتوانسته اند بیش از نیمی از واردات قبل از جنگ خود را از روسیه متنوع کنند. درآمدهای صادراتی این کشور با 3.2 میلیارد دلار کاهش به 15.3 میلیارد دلار رسید. ذخایر جهانی مشاهده شده در ماه آگوست 36.5 میلیون بشکه افزایش یافت، زیرا ذخایر کمتر خشکی (27.8- میلیون بشکه) با ذخایر بیشتر نفت روی آب (64.3+ میلیون بشکه) جبران شد. ذخایر نفت تجاری OECD برای دومین ماه متوالی، 15 میلیون میلیون بشکه در ماه آگوست ایجاد شد، اما با وجود انتشار 32.8 میلیون بشکه از ذخایر دولتی، 243 میلیون میلیون بشکه پایین تر از میانگین پنج ساله باقی ماند. قراردادهای آتی برنت در ماه سپتامبر 7 درصد در مترمربع کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح خود از ابتدای سال یعنی 84 دلار در هر بشکه در 26 سپتامبر رسید. تصمیم اوپک پلاس در اوایل اکتبر برای کاهش عرضه، برنت را حدود 14 دلار در هر بشکه افزایش داد و به 97.92 دلار در هر بشکه رسید، قبل از اینکه تا حدودی کاهش یابد. عقب ماندگی برنت برای اولین بار در چهار ماه گذشته در سپتامبر افزایش یافت در حالی که بهره باز به پایین ترین حد در هفت سال گذشته رسید.
ریسک ها
در حالی که جهان برای عبور از بدترین بحران انرژی جهانی در تاریخ تلاش می کند، نیروهای مخل بازار در حال افزایش هستند. طرح اوپک پلاس برای کاهش شدید عرضه نفت به بازار، مسیر رشد عرضه نفت را در باقیمانده سال جاری و سال آینده از مسیر خود خارج کرده است و در نتیجه سطوح بالاتر قیمت‌ها، نوسانات بازار را تشدید کرده و نگرانی‌های امنیت انرژی را تشدید میکند. قیمت بنچمارک نفت خام از پایین ترین سطح ماه سپتامبر حدود 14 دلار در هر بشکه افزایش یافت و برنت بار دیگر به عدد سه رقمی نزدیک شد. با فشارهای تورمی بی‌امان و افزایش نرخ بهره، قیمت‌های بالاتر نفت ممکن است نقطه عطفی برای اقتصاد جهانی باشد که در آستانه رکود قرار دارد. بادهای معکوس اقتصادی قوی‌تر ما را بر آن داشته است که پیش‌بینی خود را برای رشد تقاضای جهانی نفت در سال 2023 به میزان 470 هزار بشکه در روز نسبت به گزارش ماه گذشته کاهش داده و به 1.7 میلیون بشکه در روز اصلاح کنیم. بازنگری های ما بر اساس کاهش بیشتر انتظارات رشد تولید ناخالص داخلی جهانی از سوی مؤسسات بزرگ، همراه با رکود اقتصادی در چندین کشور اروپایی و افزایش خطرات برای اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه است. در سال جاری، رشد تقاضای جهانی نفت بیشتر کاهش یافته و از 3.2 میلیون بشکه در روز پیش از حمله روسیه به اوکراین به 1.9 میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. رقم نسبتاً قوی رکود شدید در حال وقوع را پنهان میکند، به طوری که پیش‌بینی می‌شود با وجود افزایش تغییر گاز به نفت در تولید برق و صنعت، تقاضا در سه ماهه چهارم سال 2022 به میزان 340 هزار بشکه در روز کاهش یابد. کاهش عرضه اوپک پلاس کمتر از 2 میلیون بشکه ای اعلام شده در اهداف تولید خواهد بود، زیرا اکثر اعضای این ائتلاف به دلیل محدودیت ظرفیت در حال حاضر کمتر از سقف خود تولید می کنند. برآورد فعلی ما کاهش حدود 1 میلیون بشکه در روز در تولید نفت خام اوپک پلاس از نوامبر است که بخش عمده ای از کاهش ها توسط عربستان سعودی و امارات انجام شده است. زیان بیشتر تولید ممکن است از روسیه در دسامبر رخ دهد، زمانی که تحریم اتحادیه اروپا بر واردات نفت خام و ممنوعیت خدمات دریایی به طور کامل اعمال می شود. مقامات روسیه تهدید کرده اند که تولید نفت را کاهش خواهند داد تا تأثیر منفی سقف پیشنهادی قیمت ها را جبران کنند. در حالی که جهش های بزرگ قبلی در قیمت نفت باعث واکنش سرمایه گذاری قوی شده و منجر به عرضه بیشتر از سوی تولیدکنندگان غیراوپک شده است، این بار ممکن است متفاوت باشد. تولیدکنندگان شیل ایالات متحده، که به طور سنتی بیشترین واکنش را به شرایط تغییر بازار دارند، با محدودیت های زنجیره تأمین و تورم هزینه، دست و پنجه نرم می کنند. این موضوع پیشنهادهایی مبنی بر اینکه قیمت های بالاتر لزوماً بازار را از طریق عرضه اضافی متعادل می کند، دچار تردید میکند. کاهش گسترده عرضه نفت اوپک پلاس خطرات امنیت انرژی را در سراسر جهان افزایش می دهد. حتی با در نظر گرفتن انتظارات تقاضای پایین تر، ذخایر نفتی مورد نیاز تا پایان سال جاری و نیمه اول سال 2023 به شدت کاهش خواهد یافت. در پایان آگوست، موجودی‌های انبار صنعت سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) 243 میلیون بشکه پایین‌تر از میانگین پنج ساله در سطح 2736 میلیون بشکه است. موج اخیر اخلالگران بازار تأکید می کند که امنیت انرژی امروز به اندازه 48 سال پیش که آژانس بین المللی انرژی تأسیس شد، اهمیت دارد. اکنون، مانند آن زمان، مصرف کنندگان تجاری و مسکونی اقداماتی را برای کاهش قبوض انرژی خود انجام می دهند و این تلاش ها می تواند تأثیر پایداری بر بازارهای نفت داشته باشد.
تولید نفت خام اوپک پلاس
(میلیون بشکه در روز)
| عرضه ماه آگوست | عرضه ماه سپتامبر | تولید ماه سپتامبر در مقایسه با میزان هدف | میزان هدف ماه سپتامبر سال 2022 | ظرفیت پایدار | |
| الجزایر | 1.02 | 1.02 | -0.04 | 1.06 | 1 |
| آنگلو | 1.17 | 1.09 | -0.44 | 1.53 | 1.2 |
| کنگو | 0.26 | 0.28 | -0.05 | 0.33 | 0.3 |
| گینه استوایی | 0.08 | 0.09 | -0.04 | 0.13 | 0.1 |
| گابن | 0.21 | 0.22 | 0.03 | 0.19 | 0.2 |
| عراق | 4.54 | 4.55 | -0.11 | 4.66 | 4.7 |
| کویت | 2.8 | 2.82 | 0 | 2.82 | 2.8 |
| نیجریه | 0.98 | 0.96 | -0.87 | 1.83 | 1.3 |
| عربستان سعودی | 10.96 | 11.03 | 0 | 11.03 | 12.2 |
| امارت متحده عربی | 3.41 | 3.45 | 0.26 | 3.19 | 4.1 |
| کل اوپک ( 10 کشور) | 25.43 | 25.51 | -1.24 | 26.75 | 27.9 |
| ایران | 2.57 | 2.54 | 3.8 | ||
| لیبی | 1.08 | 1.16 | 1.2 | ||
| ونزوئلا | 0.69 | 0.68 | 0.8 | ||
| کل اوپک | 29.77 | 29.89 | 33.7 | ||
| آذربایجان | 0.55 | 0.54 | -0.17 | 0.72 | 0.6 |
| قزاقستان | 1.25 | 1.21 | -0.5 | 1.71 | 1.7 |
| مکزیک | 1.63 | 1.64 | 1.75 | 1.7 | |
| عمان | 0.88 | 0.88 | 0 | 0.88 | 0.9 |
| روسیه | 9.74 | 9.74 | -1.29 | 11.03 | 10.2 |
| دیگر کشورها | 0 | 0 | -0.22 | 1.11 | 0.9 |
| کل کشورهای غیر عضو اوپک | 14.92 | 14.89 | -2.19 | 17.2 | 15.9 |
| اوپک با 19 کشور موافق با کاهش | 38.73 | 38.76 | -3.44 | 42.2 | 42.1 |
| کل اوپک پلاس | 44.69 | 44.78 | 49.6 |
- .از میعانات گازی صرف نظر شده است
- طی 90 روز میتوان به سطوح ظرفیتی دست یافته و تا دورهی گسترده تر پایدار بماند.
- .نفت خام ایران، ونزوئلا و لیبی از کاهش عرضه نفت خام معاف هستند.
- از کشور مکزیک در موافقت اوپک پلاس صرف نظر شده است
- دیگر کشورها شامل بحرین برونئی، مالزی سودان و سودان جنوبی