در قرارداد آتی، دو طرف باهم توافق می‌کنند که در تاریخ مشخصی در آینده، مقدار معینی از یک کالا را با مبلغ تعیین‌شده‌ای معامله کنند. یعنی خریدار متعهد می‌شود که مبلغ تعیین‌شده را در سررسید قرارداد بپردازد و فروشنده هم متعهد می‌شود که میزان مشخصی از کالا را در آن موعد به خریدار تحویل دهد.
قرارداد آتی یعنی الان ما اقدام به خرید کالایی می‌کنیم اما تصمیم نداریم که همین‌الان کالا را تحویل بگیریم و درواقع می‌خواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را بپردازیم، بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و باقیمت مشخصی خریداری کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت می‌گیرد، قرارداد آتی می‌‌‌گویند.
در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند و برای تضمین انجام تعهد باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.
در معاملات عادی سهام یا دارایی‌های مختلف، شما تنها می‌توانید دارایی خاصی که پیش‌بینی افزایش قیمت آن را در آینده دارید خریداری کنید، صبر کنید تا قیمت آن رشد کند و سپس به قیمت بالاتر بفروشید و سود کسب کنید. در این معاملات اگر پیش‌بینی کاهش قیمت یک دارایی را در آینده داشته باشید، امکان کسب سود از این کاهش قیمت برای شما وجود ندارد. تنها می‌توانید درصورتی‌که آن دارایی را از قبل خریده‌اید، حالا آن را بفروشید تا دچار زیان نشوید.
در مقابل، در معاملات و قراردادهای آتی، یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌ها این است که می‌توانید از کاهش قیمت سود به دست آورید.
به‌عبارت‌دیگر در معاملات و قراردادهای آتی، می‌توانید از امکان ورود به موقعیت تعهدی فروش استفاده کنید.استقبال چشمگیر از این بازار به دلیل ویژگی‌ها و منافع بسیار زیادی است که می‌تواند سود کلانی را نصیب فعالان خود کند. از این منافع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- معافیت مالیاتی
- تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است
- امکان برداشت یک‌روزه موجودی از حساب، کارمزدهای بسیار پایین
- امکان خریدوفروش نامحدود در هرروز معاملاتی
- واریز روزانه سود و زیان به‌حساب مشتری
- و …
این بازار دارای سه ویژگی بسیار مهم و جذاب نیز هست:
1- وجود اهرم در معاملات (یعنی می‌توانیم با چندین برابر پول خود معامله کنیم).
2- دوطرفه بودن بازار (هم از بالا رفتن قیمت می‌توان سود کرد و هم از افت قیمتها).
3- پوشش ریسک
اهرم مالی بازار آتی چیست؟
چنانچه می‌دانید از اهرم در مواقعی استفاده می‌شود که می‌خواهیم با واردکردن نیرویی کوچک، نتیجه‌ای بسیار بزرگ‌تر به دست آوریم. افراد با هوش مالی بالا همواره به دنبال یافتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری با قابلیت اهرمی هستند، اهرم می‌تواند با تغییر در زمان، نتیجه نهایی، مواد اولیه و یا سرمایه اولیه، به سرمایه‌گذاران فرصت ثروتمند شدن بدهد.
فراموش نکنید که استفاده اشتباه از وضعیت‌های اهرمی می‌تواند منجر به شکست‌های سنگین مالی شود، لذا افرادی با درجه ریسک‌پذیری بالاتر و هوش و ذکاوت بالا همواره به دنبال سرمایه‌گذاری‌های با اهرم بالاتر هستند.
دوطرفه بودن بازار آتی به چه معناست؟
در بازار فیزیکی (نقدی) افراد پس از خریداری یک کالا، این انتظار را دارند که قیمت افزایش یابد تا آن‌ها با فروش در قیمت بالاتر سود کسب کنند. یعنی معامله‌گران فقط زمانی می‌توانند از بازار سود کسب کنند که قیمتها رشد کند. ولی زمانی که قیمت در حال کاهش است عملاً نمی‌توانند انتظار سود داشته باشند.
برخلاف بازار نقدی در معاملات آتی، افراد می‌توانند هم در جهت افزایش قیمت و هم در جهت کاهش قیمت سود کسب کنند.
یعنی وقتی قیمت افزایش می‌یابد افراد در قیمت پایین خرید خود را انجام داده و در قیمت بالاتر آن را به فروش می‌رسانند. از طرفی وقتی سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کنند که قیمتها کاهش خواهد یافت، در قیمت بالاتر اقدام به پیش‌فروش کرده و پس از کاهش قیمتها اقدام به خرید همان میزان کالا می‌کنند و از اختلاف بین فروش و خرید منفعت کسی می‌کنند.
این سبب می‌شود که بدون توجه به شرایط اقتصادی شما بتوانید با تشخیص درست جهت بازار از حرکت قیمتها در هر طرف کسب سود کنید.
پوشش ریسک به چه معناست؟
با استفاده از قراردادهای آتی می‌توان ریسک مربوط به نوسانات قیمت را کاهش داد. مثلاً رابطه تجاری بین تولیدکنندگان نفت و شرکت‌های حمل‌ونقل را در نظر بگیرید. تولیدکننده نفت نگران است که در آینده به دلایل مختلفی، قیمت نفت کاهش یابد و به کسب‌وکار او زیان و خسارت وارد شود. شرکت حمل‌ونقل هم از بابت افزایش قیمت نگرانی دارد. درنتیجه این دو می‌توانند روی قیمتی که هر دو در آن توافق دارند، یک قرارداد آتی ببندند و ریسک نوسانات افزایشی یا کاهشی قیمت را برای کسب‌وکار خود پوشش دهند.
