اوراق گام چیست؟

اوراق گام چیست؟

طرح گام، یکی از برنامه‌های بانک مرکزی با کمک نظام بانکی است که در چارچوب مدیریت نقدینگی تلاش می‌‌کند امکان تامین غیرتورمی سرمایه در گردش زنجیره تولید را به‌‌ویژه برای واحدهای کوچک ومتوسط فراهم کند. درواقع بانک مرکزی برای حل مشکل نقدینگی سرمایه در گردش زنجیره‌های تولید، ابزار جدید تامین مالی سرمایه در گردش به نام اوراق گواهی اعتبار مولد یا به اختصار «گام» ارائه کرده است. اوراق گام اوراق بهاداری است که بر مبنای عقد ضمان (مانند ضمانت‌نامه‌های بانکی)، به عاملیت و ضمانت یک بانک یا موسسه اعتباری صادر می‌‌شود و بانک یا موسسه اعتباری بازپرداخت مبلغ اسمی این اوراق را در سررسید تضمین می‌‌کند. به عبارت دیگر اگر یک بنگاه تولیدی برای خرید مواد اولیه تولید خود با کمبود نقدینگی مواجه باشد، می‌‌تواند ضمن هماهنگی و گرفتن فاکتور از بنگاه فروشنده مواد اولیه به بانک عامل مراجعه و با ارائه فاکتور درخواست انتشار اوراق گام کند.

بانک عامل پس از بررسی صلاحیت و ظرفیت بنگاه متقاضی اقدام به انتشار اوراق گام و تسلیم آن به بنگاه فروشنده نهاده می‌‌کند. یکی از ویژگی‌‌های این اوراق آن است که در درون زنجیره تولید از یک بنگاه به بنگاه دیگر قابل انتقال است و در صورت سپری شدن یک ششم از زمان انتشار اوراق نسبت به کل مدت آن با مکاتبه و تعهد بانک صادرکننده اوراق مبنی بر تامین وجه اوراق در سررسید، در بورس اوراق بهادار تهران قابل معامله است. البته در مصوبه جدید شورای پول و اعتبار بانک مرکزی، برای تنزیل این اوراق نیازی به گذشت مدت یک‌ششم سررسید، نبوده و اکنون این اوراق بلافاصله پس از انتشار قابل تنزیل خواهند بود.

گواهی اعتبار مولد گام، به عنوان یک ابزار بازار محور و با قابلیت نقل و انتقال در بازارهای پول و سرمایه، تسهیلات جدیدی را برای تأمین اعتبار بنگاه‌های تولیدی فراهم می‌کند که بر اساس آن تولیدکنندگان بر مبنای فاکتور خرید مواد اولیه و واسط از بانک عامل درخواست انتشار و تضمین گواهی اعتبار مولد در سررسید کرده و به بنگاه فروشنده مواد اولیه تحویل می‌دهند. دارنده می‌تواند گواهی را تا زمان سررسید آن نزد خود نگه دارد یا می‌تواند به فروشنده مواد اولیه خود تحویل دهد یا اینکه در بازار سرمایه تنزیل کند.

به عبارت دیگر، اوراق گام، ابزار مالی جدید و کارآمدی برای تامین مالی واحدهای تولیدی بوده و سازوکار آن در عمل امکان تامین مالی زنجیره تولید و همچنین استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه جهت تامین مالی واحدهاست. در واقع بانک مرکزی به منظور کمک به بهبود روش‌های تامین سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی اقدام به راه‌اندازی سامانه گام جهت صدور و مدیریت اوراق گام در بازار پول خواهد کرد

جزئیات انتشار اوراق گام در بورس کالا

درراستای حمایت از تولید و ارتقا و بهبود شیوه‌های تامین مالی تولید و هدایت منابع و اعتبارات به سمت فعالیت‌‌های مولد در جهت رشد تولید، تفاهم‌نامه‌ای در ۲۲بند مورد توافق وزرای اقتصاد و صمت و رئیس‌‌کل بانک مرکزی قرار گرفت و مقرر شد تا همه اقدام‌های لازم بر اساس تفاهم‌نامه، مورد اجرا و پیگیری قرار گیرد. حمید آذرمند، مدیر اداره تامین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی با اشاره به تفاهم‌نامه ۲۲ماده‌ای که اخیرا میان بانک مرکزی و وزارت‌خانه‌های صمت و امور اقتصادی و دارایی به امضا رسیده است، بیان کرد که در راستای متنوع‌سازی روش‌های تامین مالی غیرتورمی تولید و رفع مشکلات اعتباری بنگاه‌ها امسال حداقل ۱۰۰هزار میلیارد تومان از معاملات بورس کالا با ابزارهای اعتباری مانند اوراق گام تامین مالی می‌شود.

به‌‌گفته آذرمند، دستورالعمل معاملات بورس کالا با استفاده از ابزارهای اعتباری هفته گذشته به شبکه بانکی ابلاغ و زیرساخت‌‌های لازم فراهم شده است که انتظار می‌‌رود این هدف در نیمه دوم سال جاری محقق شود. تا پیش از انتشار اوراق گام، بنگاه‌های تولیدی برای تامین نقدینگی موردنیاز برای خرید مواد اولیه، با مراجعه به بانک درخواست حجم بالای نقدینگی و سرمایه در گردش می‌‌کردند؛ اما درصورتی‌‌که شرکت یا شخص نزد بانک اعتبار داشته باشد، می‌‌تواند به جای دریافت پول نقد، اوراقی تحت عنوان اوراق گام از بانک دریافت و این اوراق را به فروشنده واگذار کند.

 ویژگی های اوراق گام

از مشخصات اوراق گام می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

با نام
غیر کاغذی
بدون کوپن سود
در قطعات استاندارد به ارزش اسمی یک میلیون ریال
با سررسید حداقل یک ماهه و حداکثر تا ۱۲ ماه (در پایان هر ماه)
این اوراق توسط موسسه اعتباری عامل وارد سامانه شده و اوراق بهادار به بازار سرمایه منتقل می‌شود.
اوراق منتشر شده تا زمانی که در بازار پول وجود دارند، تنها با درخواست دارنده اوراق توسط بانک عامل قابل انتقال است.
پس از انتقال به بازار سرمایه و طی تشریفات مربوطه، فروش و تسویه اوراق صرفا در بازار مشخص شده قابل انجام است.
دارندگان اوراق بهادار گام می‌توانند آنها را برای خرید به سایر شرکت‌های عضو سامانه گام منتقل کنند.
خرید و فروش اوراق بهادار در بازار سرمایه و در چارچوب قوانین آن امکان‌پذیر است.

سقف اعتباری هر بنگاه

حداکثر اعتبار هر بنگاه متعهد ۱۲۰ درصد فروش سال آخر آن بنگاه است که پس از کسر تسهیلات مربوط به تامین مالی سرمایه در گردش بنگاه مربوطه و تعهدات ناشی از اوراق قبلی منتشر شده، تعیین می‌شود.

تبصره ۱:
این بنگاه موظف است به بانک مرکزی اجازه دهد در هنگام ارائه درخواست صدور گام، اطلاعات خود را از سازمان امور مالیاتی اخذ کند.

تبصره ۲:
موسسه اعتباری عامل موظف است صورتحساب دریافتی از بنگاه متعهد را در سامانه سازمان معاملات مالیاتی وارد کند.

تبصره ۳:
در صورتی که بنگاه قبلا دو دوره متوالی در سررسید، اوراق قرضه منتشر شده را زودتر را کرده باشد، سقف اعتبار ۱۰ درصد افزایش می‌یابد. این افزایش سقف برای فروش سال آخر یک بنگاه متعهد، براساس آخرین صورت‌های مالی مصوب سازمان امور مالیاتی قابل اعمال است.

 اعتبارسنجی بنگاه

درخواست بنگاه متعهد
اعتبارسنجی توسط بانک
دریافت تضمین‌های کافی
ثبت مقدار اعتبار در سامانه گام
دریافت شماره درخواست از سامانه سمات
ثبت در سامانه گام و دریافت نرخ کارمزد
تخفیف در نرخ کارمزد تا حداکثر سقف هیات عامل (به منظور تشویق)
دریافت تعهد جهت حق برداشت از کلیه حساب‌های بنگاه متعهد (در صورت عدم ایفای تعهدات)