هرچند امارات متحده عربی از نظر جمعیت، قدرت نظامی و مساحت در فهرست کشورهای کوچک جهان قرار می‌گیرد. اما در سه دهه گذشته این امیرنشین حاشیه جنوبی خلیج‌فارس موفق گردیده است که به یکی از مهم‌ترین بازیگران جهان در حوزه اقتصاد و انرژی تبدیل شود. همین موضوع باعث شده است که طیف متنوعی از فعالان اقتصادی، سیاسی و امنیتی و همچنین محققان دانشگاهی توجه خود را به تحولات این کشور کوچک عرب معطوف نمایند.
بخش عمده اقتصاد امارات متحده عربی وابسته به صنایع نفت، فروش نفت خام، محصولات پتروشیمی و گاز طبیعی است. سهم این بخش در اقتصاد امارات متحده عربی به بیش از 38.36 درصد از ارزش صادرات این کشور می‌رسد. پس از صنایع نفت و انرژی، مبادله سنگ‌ها و فلزات قیمتی دیگر بخش مهم از صادرات امارات متحده عربی را تشکیل می‌دهد. سهم این حوزه از اقتصاد امارات متحده عربی به 17.80 درصد می‌رسد. دیگر بخش‌های مهم صادرات امارات متحده عربی شامل تجهیزات ارتباطاتی (حدود10 درصد)، صنایع فلزی (حدود 7 درصد)، خودرو و قطعات خودرو (حدود 5 درصد) و محصولات فراوری شده غذایی و از نو بسته‌بندی شده (حدود 4) درصد می‌شود.
در حوزه صادرات، مهم‌ترین ریسک‌های ژئوپلیتیکی که امارات متحده عربی با آن مواجه است در دو حوزه بازار انرژی و بازار فلزات قیمتی قرار دارند. امارات متحده عربی به‌صورت گسترده‌ای به صادرات انرژی برای تأمین هزینه‌های اقتصادی برنامه‌های توسعه اقتصادی خود وابسته است و دولت مرکزی امارات متحده عربی باهدف حمایت از صنایع بخش خدمات خود با استفاده از منابع مالی حاصل از فروش نفت به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم از این شرکت‌ها حمایت مالی می‌کند. به‌عنوان‌مثال، دو شرکت هواپیمایی اتحاد و هواپیمایی امارات که در تملک شیخ‌نشین‌های امارات متحده عربی هستند در چارچوب برنامه‌های حمایتی دولت مرکزی امارات متحده عربی از پرداخت بخش مهمی از مالیات‌های داخلی معاف هستند. این عدم پرداخت مالیات که به یاری حمایت مالی امارات متحده عربی از بخش اقتصاد فراهم شده بود، در دو دهه گذشته باعث توسعه سریع این دو شرکت در صنایع حمل‌ونقل هوایی جهان شده است. همین مسئله باعث شده است که در دوره بحران‌های انرژی در دهه 2010 میلادی و بحران کرونا ریسک‌های اقتصادی که این دو شرکت با آن مواجه هستند؛ هویدا شود، چرا که این شرکت‌ها بخشی از فرصت‌های خود را مدیون ثبات اقتصادی و ارزآوری صنعت نفت امارات متحده عربی هستند. با وجود این، در یک دهه گذشته دولت امارات متحده عربی تلاش نموده است که باهدف کاستن از وابستگی خود به صادرات انرژی زمینه را برای تقویت و استقلال مالی شرکت‌های بزرگ خود فراهم نماید و به‌این‌ترتیب در مسیر کاهش وابستگی به نفت گام بردارد. هرچند آمارهای اقتصادی بیانگر آن است که امارات متحده عربی به سبب شکل‌گیری یک اقتصاد رانتی مبتنی بر توزیع درآمدهای نفتی در معرض ریسک‌های ژئوپلیتیک عمده‌ای قرار دارد که می‌تواند امنیت ملی این کشور را در معرض خطر قرار دهد. مهم‌ترین ریسک‌های ژئوپلیتیک امارات متحده عربی می‌تواند ناشی از یکی از عوامل زیر باشد:
(1) سقوط مجدد ارزش جهانی نفت، اختلاف در بازار نفت، کاهش وابستگی کشورهای توسعه‌یافته به واردات نفت از کشورهای خاورمیانه؛
(2) تبدیل تنش‌های ژئوپلیتیک در خلیج‌فارس به بحران‌های منطقه‌ای به‌گونه‌ای که عرضه نفت را از سوی کشورهای عرب حاشیه جنوبی خلیج‌فارس متوقف نماید؛
(3) هرگونه درگیری نظامی با یکی از همسایگان. باتوجه‌به ضعف در نیروی دریایی و زیرساخت‌های دفاعی امارات متحده عربی، شواهد حاکی از آن است که ای کشور در صورت هر درگیری مستقیم با یک کشور خارجی می‌تواند در معرض خطرات بزرگی قرار گیرد.
این ریسک‌های ژئوپلیتیک می‌تواند با مرکزیت موضوع انرژی به وقوع بپیوندند؛ اما به سبب وابستگی زیرساختی کشور امارات متحده عربی به درآمدهای نفتی و همچنین تکیه بنیادهای مالی بازارهای پولی امارات متحده عربی بر گردش درآمد نفتی امارات متحده عربی در اقتصاد این کشور بروز هرگونه ریسک ژئوپلیتیک در حوزه انرژی می‌تواند باعث بروز یک مجموعه از بحران‌های اقتصادی و مالی در اقتصاد امارات متحده عربی گردد. این موضوع نشان‌دهنده آن است که درآمدهای نفتی بالای امارات متحده عربی و هزینه‌های گسترده نظامی این کشور نه‌تنها زمینه کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک این کشور را فراهم نکرده‌اند، بلکه باعث شده‌اند که اقتصاد این کشور به‌صورت فزاینده‌ای در معرض مخاطراتی ژئوپلیتیک قرار گیرد. این امر بیانگر این مسئله است که به‌احتمال می‌توان امارات متحده عربی را در معرض ریسک‌های فزاینده ژئواکونومیک دانست. به‌عبارت‌دیگر، آنچه که به‌عنوان توانمندی اقتصادی کشور امارات متحده عربی در نظر گرفته شده است و در سال‌های اخیر توانسته است به رشد سریع اقتصادی و انباشت ثروت در این کشور یاری رساند به سبب برخی عوامل ژئواکونومیک که ریشه در ویژگی‌های ساختاری سیاست، اقتصاد، فرهنگ و امنیت و همچنین جغرافیای سیاسی امارات متحده عربی دارند را می‌توان در فهرست علل پیدایش ریسک‌های ژئواکونومیک این کشور قرار داد:
(1) گسترش ارتباطات مالی و پولی اقتصاد امارات متحده عربی با اقتصاد جهانی؛
(2) نرخ بالای سرمایه‌گذاری خارجی در زیرساخت‌های اقتصادی و بازارهای مالی امارات متحده عربی؛
(3) سهم 38 درصدی انرژی در سبد صادرات امارات متحده عربی؛
(4) وابستگی فزاینده اقتصاد امارات متحده عربی به کارگر خارجی که در صنایع این کشور مشغول به کار هستند؛
(5) تمرکزگرایی قدرت سیاسی در میان امیران امیرنشین‌های امارات متحده عربی؛
(6) فقدان ثبات سیاسی که ناشی از اقتدارگرایی شیوخ امارات است و می‌تواند در اثری برخی حوادث در حوزه سیاست به بروز تنش‌های اقتصادی منجر شود؛
(7) ساختار معکوس جغرافیای قدرت در امارات متحده عربی که در چارچوب آن به‌جای بهره‌برداری از فرایندهای موجود در گسترش دموکراسی از تمرکز قدرت در دست نظام سلطنتی امارات و امیرنشین‌های این کشور برای ایجاد ثبات استفاده می‌کنند. به بیان دیگر ثبات اقتصادی و سیاسی امارات متحده عربی را می‌توان یک ثبات شکننده و پرخطر در نظر گرفت.
(8) تغییر بافت جمعیتی در شهروندان مقیم امارات متحده عربی به‌گونه‌ای که از نظر تعداد جمعیت نشان‌دهنده آن است که امروز شهروندان دارای تابعیت امارات متحده عربی در اقلیت هستند و شمار مهاجران بر تعداد شهروندان رسمی کشور پیشی گرفته است. این موضوع از نظر هویتی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی و فرهنگ زمینه‌ساز بروز چالش‌های احتمالی در آینده امارات متحده عربی است.
(9) پرهیز امارات متحده عربی از اعطای اقامت دایم یا تابعیت به مهاجران خارجی به‌عنوان راه‌حلی جهت جلوگیری از تغییر ترکیب جمعیت شهروندان قانونی توانسته است که قدرت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را در دست ساکنان محلی نگاه دارد. اما این امر خود باعث بروز مجموعه جدیدی از مشکلات و ریسک‌های ژئواکونومیک برای اقتصاد امارات متحده عربی شده است که در آینده ممکن است به یک بحران بدون راه‌حل برای اقتصاد و سیاست این کشور تبدیل شود.
مجموعه عوامل بالا نشان می‌دهد که کشور امارات متحده عربی از نظر ژئواکونومیک در معرض ریسک‌های مختلفی قرار دارد که در چهار حوزه مختلف اقتصاد، سیاست، جمعیت و جغرافیای این کشور ریشه دارند. این موضوع بیانگر آن است که دامنه این ریسک‌های ژئواکونومیک می‌تواند گسترده باشد و هم‌زمان میزان تأثیرگذاری آنها متفاوت خواهد بود. به‌عبارت‌دیگر، در شرایطی معین هرکدام از این عوامل می‌توانند بخشی از ساختار کارکرد اقتصاد سیاسی را در امارات متحده عربی تحت‌تأثیر خود قرار دهند و به‌این‌ترتیب زمینه‌ساز بروز بحران‌های بخشی، مقطعی یا فراگیر شوند. مکانیزم عملکرد این عوامل در بروز ریسک‌های ژئواکونومیک امارات متحده عربی امری است که شایسته مطالعه و تحلیل‌های بیشتری است.
