قرارداد کشف پریمیوم یکی از انواع قراردادهایی است که در بازار فیزیکی بورس ایران معاملات مختلفی طبق آن انجام می‌شوند. طبق این قرارداد دو طرف معامله توافق می‌کنند که کالا باتوجه‌به قیمت نهایی (قیمت اولیه که در نظر گرفته می‌شود به همراه مابه‌التفاوت) در زمان مشخصی معامله شود.
بورس کالا
یک بورس اوراق بهادار است که بستری را برای معامله کالاهای مختلف از جمله محصولات کشاورزی، مواد معدنی و محصولات پتروشیمی فراهم می‌کند. بورس کالای ایران فعالیت خود را در سال 2007 آغاز کرد. تا سرمایه‌گذاران ایرانی بتوانند کالاهای تولید داخلی مانند محصولات کشاورزی، فلزات و محصولات پتروشیمی را تجارت کنند. ایران با این بازار توانست محیط امن و آسان‌تری برای انجام معامله خریداران و فروشندگان ایجاد کند. یکی از روش‌های معاملاتی که در این بازار رایج است، قرارداد کشف پریمیوم می‌باشد. این مقاله قرارداد کشف پریمیوم به همراه ویژگی‌ها و مزایای آن را موردبحث قرار می‌دهد.
کشف پریمیوم یکی از انواع قراردادهایی است که در بازار فیزیکی بورس کالای ایران رایج است. و به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا در برابر تغییرات قیمت کالاهایی که در فهرست محصولات فعلی بازار بورس کالای ایران قرار ندارند، محافظت کنند.
این نوع قرارداد برای محصولاتی که تولید، ذخیره‌سازی و تحویل آنها در بازه زمانی متفاوتی نسبت به قرارداد آتی استاندارد در بورس انجام می‌شود، پوشش ریسک را ممکن می‌سازد. همان‌طور که گفتیم، قرارداد پریمیوم یکی از انواع قراردادهایی است که برای معاملات بازار فیزیکی بورس کالای ایران مورداستفاده قرار می‌گیرد. در ادامه با بازار فیزیکی این بازار بیشتر آشنا خواهیم شد.
بازار فیزیکی بورس کالای ایران
بازار فیزیکی این بازار به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود. این بخش‌ها شامل محصولات کشاورزی، فلزات، محصولات پتروشیمی و انرژی است. هر یک از این بخش‌ها نقش مهمی در بورس کالای ایران دارند.
محصولات کشاورزی
در بخش محصولات کشاورزی، کالاهایی مانند گندم، جو و ذرت معامله می‌شود. این بخش برای اقتصاد ایران حیاتی است؛ زیرا بیشتر جمعیت کشور در بخش کشاورزی کار می‌کنند. بورس کالای ایران بستری را ایجاد کرده است که در آن کشاورزان و تاجران می‌توانند محصولات را به‌راحتی خریدوفروش کنند. همین موضوع که رشد اقتصادی صنعت کشاورزی کشور را تقویت کرده است.
فلزات
بخش فلزات نیز برای اقتصاد ایران حیاتی است. ایران از نظر منابع معدنی غنی است و این کشور مقدار قابل‌توجهی مواد معدنی مانند مس و روی صادر می‌کند. بورس کالای ایران بستری را ایجاد کرده است که تاجران بتوانند به‌راحتی این محصولات را خریدوفروش کنند که به ثبات قیمت این کالاها در بازار ایران کمک کرده است.
محصولات پتروشیمی
محصولات پتروشیمی بخش بزرگی از اقتصاد ایران را تشکیل می‌دهند. ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی در خاورمیانه است. ICE بستری برای تجارت محصولات پتروشیمی مانند اتیلن، پروپیلن و متانول ایجاد کرده است. این بخش از ICE نقش مهمی در حمایت از صنعت پتروشیمی ایران و کمک به رشد اقتصاد داشته است.
انرژی
بخش انرژی یکی از مهم‌ترین بخش‌های بورس است. این بخش به معامله‌گران امکان خریدوفروش نفت خام، بنزین و سایر محصولات انرژی را می‌دهد.
خودرو
در این بخش انواع خودرو‌های داخلی و خارجی قابل‌معامله است که این موضوع در هر سری عرضه تفاوت دارد.
نکات بیشتر در مورد قرارداد کشف پریمیوم
پریمیوم قراردادی است که به‌صورت نقدی تسویه می‌شود. و به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا نسبت به افزایش قیمت یا تخفیف مورد انتظار یک محصول به قیمت مرجع بگیرند.
به همین دلیل قرارداد کشف پریمیوم، یک قرارداد بلندمدت است. قیمت مبنا همان قیمتی است که در ابتدا دو طرف با آن توافق کرده‌اند و پریمیوم مابه‌التفاوت قیمت در لحظه مبادله کالا است که از قیمت مبنا کم یا به آن اضافه خواهد شد.
در قرارداد کشف پریمیوم، بخشی از مبلغ نهایی در ابتدای توافق، توسط خریدار پرداخت می‌شود. سپس زمان عقد قرارداد شرایطی برای پرداخت بقیه مبلغ وضع می‌شود. زمان عقد قرارداد دو طرف معامله فرمول یا قوانینی برای محاسبه قیمت نهایی در نظر می‌گیرند که در نهایت بقیه مبلغ بر اساس آن پرداخت می‌شود.
دوره قرارداد پریمیوم منعطف است و تحویل کالا توسط بازه زمانی مورد توافق انجام می‌شود. همچنین برای معامله گرانی که به دنبال استفاده از اختلاف قیمت در بازار و ایجاد بازده بالاتر هستند بسیار مناسب است.
قرارداد کشف پریمیوم چه مزایایی دارد؟
یکی از مهم‌ترین مزایای قرارداد کشف پریمیوم این است که خریدار نگرانی تأمین کالای موردنظر خود را نخواهد داشت. او از این که کالای خریداری شده را در زمان مشخص توافق شده دریافت می‌کند مطمئن خواهد بود. همین‌طور فروشنده هم با خیال آسوده‌تر به تولید یا تأمین کالای خود می‌پردازد و برنامه‌ریزی بهتری خواهد داشت.
علاوه بر این، برای افرادی که توانایی پرداخت تمام پول به‌صورت یکجا را ندارند و نمی‌توانند کالا را به‌صورت سلف خریداری کنند، قرارداد پریمیوم گزینه مناسبی است. تولیدکنندگانی که در سطح کوچک‌تری کار می‌کنند یا به‌تازگی فعالیت خود را شروع کرده‌اند هم برای محصولات خود ضمانت فروش خواهند داشت و فروش مطمئن‌تری را تجربه خواهند کرد.
این قرارداد از معامله‌گران در برابر ریسک قیمت محصولاتی که در لیست محصولات فعلی بورس کالا فهرست نشده‌اند محافظت کند. این ویژگی دو طرف معامله را قادر می‌سازد تا سبد خود را گسترش دهند و ریسک خود را کاهش دهند. گسترش سبد خرید به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که از اختلاف قیمت‌ها در بازار استفاده کرده و بازدهی بالاتری را ایجاد کنند.
همان‌طور که گفتیم، با قرارداد پریمیوم هر دو طرف معامله سود خواهند برد و برای هر دو آنها تجربه مطمئن‌تری خواهد بود و ریسک معاملات کم‌تر می‌شود.
قرارداد کشف پریمیوم اولین‌بار توسط وزیر صمت در بازار بورس کالای ارائه گردید. در این طرح، مس کاتد شرکت ملی صنایع مس ایران، جهان فولاد سیرجان به همراه فولاد کاوه جنوب کیش و چند مورد دیگر جای داشت.
سخن آخر
قرارداد کشف پریمیوم نوعی قرارداد بلندمدت است که در بورس کالا می‌تواند برای هر دو طرف مفید باشد، زیرا می‌تواند به آنها کمک کند از پرداخت بیش از حد یا کم‌فروشی کالای موردنظر خودداری کنند. همچنین یک سیستم معاملاتی مبتنی بر معیار است که قیمت‌گذاری شفاف محصولات معامله شده در بورس را تضمین می‌کند.
