مرکز مشاوره اقتصادی ایرانیان

راه‌حل آلمان برای کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک ناشی از کاهش عرضه گاز طبیعی روسیه

دولت جمهوری فدرال آلمان قصد دارد که طی روزهای آینده باهدف کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک انرژی که این کشور با آنها رو‌به‌رو شده است به‌صورت مستقیم در بازارهای داخلی این کشور دخالت نماید و با تعیین سقف قیمت برق تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان الکتریسیته را در این کشور در برابر نوسانات حاکم بر بازار انرژی این کشور مورد حمایت خود قرار دهد.

ارزیابی‌های ریسک ژئوپلیتیک انرژی نشان می‌دهد که کشورهای اروپایی به این نتیجه رسیده‌اند که سطح گاز صادراتی روسیه از طریق خط لوله نورد استریم ممکن است که دیگر به سطح پیشین قبل از آغاز جنگ اوکراین باز نگردد. آنچه که باعث شده است متخصصان ژئوپلیتیک انرژی در غرب به این نتیجه برسند آن است که کشور روسیه هنگامی که برای پاسخ به تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا استفاده از گاز طبیعی به‌عنوان سلاح را آغاز کرد بر روی تسلیم اروپا در برابر خواست‌های سیاسی و اقتصادی روسیه حساب ویژه‌ای بازکرده بود. تلاش برای رفع تحریم اقتصادی روسیه و مجبور ساختن طرف‌های اروپایی برای پرداخت بهای گاز وارداتی به روبل بخشی از اهداف ژئوپلیتیک روسیه در آغاز تنش گازی با اتحادیه اروپا بود. روسیه امیدوار بود که نه‌تنها به این طریق از سطح تحریم‌های اقتصادی غرب علیه خود بکاهد، بلکه به دنبال آن بود که با مجبور ساختن کشورهای اروپایی به پرداخت هزینه گاز صادراتی روسیه به روبل درهای اقتصاد اروپا را به روی خود باز نگاه دارد. در چارچوب این راهبرد روسیه قصد داشت که کشورهای اروپایی مجبور به تجارت به روسیه شوند تا بتوانند به این طریق هزینه گاز خریداری شده را به روبل تأمین نمایند. کشورهای اروپایی به رهبری آلمان از پیامدهای تن‌دادن به درخواست روسیه آگاهی داشتند. آلمان می‌دانست که پرداخت هزینه گاز طبیعی به روبل به معنای چشم‌پوشی از تحریم اقتصادی روسیه و به‌این‌ترتیب کاهش حمایت از اوکراین است که پیامد نهایی آن پیروزی روسیه در جنگ اوکراین بود. به همین علت این کشور به‌صراحت در برابر درخواست‌های روسیه مقاومت نمود و از روسیه خواست تا به مفاد قراردادهای گازی منعقد شده میان دو کشور پایبند بماند. امری که در نهایت واکنش مثبت روسیه را به همراه نداشت.

کشور آلمان برای تأمین گاز طبیعی موردنیاز خود به واردات گاز طبیعی از روسیه وابسته است و بیش از 55 درصد از گاز طبیعی خود را از روسیه تأمین می‌کند. بخش عمده این گاز طبیعی از طریق خط لوله نورد استریم تأمین می‌شد که ظرفیت انتقال گاز طبیعی آن از سوی روسیه در سه ماه اخیر به حدود 20 درصد کاهش‌یافته است. این امر نشان می‌دهد که در حوزه گاز طبیعی کشور آلمان با کمبودهای اساسی مواجه خواهد شد. اهمیت این کمبودها و ریسک‌های ژئوپلیتیک انرژی مرتبط با آن هنگامی دوچندان خواهد شد که دریابیم بخش مهمی از انرژی برق مصرفی آلمان توسط نیروگاه‌هایی تأمین می‌گردد که سوخت آنها توسط گاز طبیعی وارد شده از روسیه تأمین می‌شود. این موضوع باعث شده است که طبق برخی برآوردها کمبود انرژی برق آلمان برای ماه‌های آتی بین 5 تا 10 درصد سطح فعلی پیش‌بینی شود. برای مبارزه با این وضعیت آلمان در کنار تلاش برای ذخیره منابع انرژی در سطح 85 درصد مصرف فعلی به دنبال آن است که با سیاست‌های تشویقی و اجباری هر دو گروه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان انرژی را مجبور سازد که سطح مصرف خود را در حدی نگاه دارند که زمینه را برای کمبود عرضه برق در آلمان فراهم نکند.

برای این منظور یکی از راهبردهای اساسی که توسط آلمان موردتوجه قرار گرفته است تعیین سقف قیمت برای بهای برق است. تعیین سطح قیمت مصوب از سوی دولت فدرال آلمان دو پیامد عمده را برای چرخه مصرف برق در این کشور خواهد داشت:

(1) تولیدکنندگان برق در آلمان اطمینان خواهند یافت که هزینه تمام شده انرژی آنها از طریق شبکه مصرف برق در آلمان پرداخت خواهد شد و سطح ریسک مالی آنها در مورد زیان مالی که در نتیجه تفاوت قیمت تمام شده و قیمت فروش برق به وجود می‌آید به حداقل ممکن کاهش خواهد یافت؛

(2) مصرف‌کنندگان آلمانی که بخش قابل‌توجه آنها صنایع و بخش خدمات هستند تضمین مناسبی را دریافت خواهند کرد که شبکه توزیع برق آلمان در صورت تأمین هزینه‌های تولید برق خواهد توانست نیاز مصرف‌کنندگان داخلی را در آلمان بر طرف سازد.

علاوه بر این، این رویکرد آلمان در بازنگری سیاست انرژی در حوزه برق فرصت آن را به وجود می‌آورد تا:

(1) تولیدکنندگان برق در آلمان ظرفیت تولید خود را در حداکثر ممکن نگاه دارند و به‌این‌ترتیب زمینه ریسک ژئوپلیتیک انرژی در حوزه عرضه برق در اقتصاد آلمان به‌صورت قابل‌توجهی کاهش پیدا کند.

(2) مصرف‌کنندگان آلمان با آگاهی از احتمال افزایش هزینه برق مصرفی راهکارهای مناسبی را برای صرفه‌جویی در مصرف برق در پیش خواهند گرفت تا به‌این‌ترتیب از هزینه‌های خود بکاهند. این مسئله در نهایت باعث خواهد شد تا از میزان تقاضای برق مصرفی در اقتصاد آلمان تا حدودی کاسته شود و به‌این‌ترتیب نیاز آلمان به واردات انرژی کاهش خواهد یافت.

تحلیل این راهبرد آلمان در تنظیم سیاست‌های مالی جدید در حوزه عرضه و مصرف برق نشان می‌دهد که حکومت آلمان قصد دارد تا با ایجاد تغییراتی در فرایند قیمت‌گذاری برق مصرفی در اقتصاد این کشور یک مجموعه از تحولات عملیاتی را ایجاد کند که در نتیجه آنها:

           (1) تأثیر ریسک ژئوپلیتیک کاهش دسترسی به منابع خام انرژی به حداقل ممکن کاهش پیدا کند؛

           (2) شبکه تولید و توزیع برق کشور را در حداکثر بهره‌وری خود نگاه دارد؛

           (3) از سطح مصرف برق در داخل کشور بکاهد؛

           (4) میان عرضه و تقاضای برق توازن ایجاد کند؛

           (5) ریسک خاموشی یا قطع توزیع برق در اقتصاد آلمان را به میزان قابل قبولی کاهش دهد؛

           (6) اثرات نهایی کاهش دسترسی اقتصاد آلمان به گاز طبیعی را در فصل سرد سال به حداقل ممکن برساند.

در کنار این راهبرد همان گونه که در گزارش‌های پیشین نیز اشاره شده است آلمان مجموعه دیگری از راهبردهای عملیاتی در حوزه انرژی را نیز به کار گرفته است تا ریسک ژئوپلیتیک انرژی آلمان کاهش یابد. راهبردهایی نظیر ذخیره منابع انرژی در حد 80 تا 85 درصد مصرف کنونی، تفاهم با کشور فرانسه برای اتصال شبکه‌های برق و واردات برق از این کشور، آماده‌به‌کار نگاه‌داشتن تعدادی از نیروگاه‌های هسته‌ای در جنوب کشور و قیمت‌گذاری جدید برای تولید و مصرف برق راه‌کارهایی بوده است که از سوی آلمان برای کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک انرژی ناشی از مناقشه گازی با روسیه به کار گرفته شده است. به‌صورت خلاصه باید گفت که آلمان در یک ماه آینده به‌صورت تدریجی به تکمیل مجموعه راه‌حل‌هایی خواهد پرداخت تا ریسک ژئوپلیتیک انرژی خود را کاهش دهد. نکته قابل‌توجه آن است که در این مسیر آلمان تلاش کرده است تا از مجموعه‌ای از روش‌های مختلف استفاده کند تا به‌این‌ترتیب ریسک ژئوپلیتیک اقتصاد خود را به‌صورت قابل‌ملاحظه‌ای کاهش دهد. بهره‌برداری از راه‌حل‌های متنوع به اقتصاد آلمان اجازه آن را خواهد داد تا در صورت بروز مشکل در هر یک از روش‌های مورداستفاده برای جبران کاهش انرژی در فصل سرد با ریسک‌های کمتری مواجه شود و به‌این‌ترتیب با ضریب موفقیت بیشتری فصل سرد سال را پشت سر بگذارد. بدون تردید چنین رویکردی می‌تواند تأثیر کاهش دسترسی به گاز طبیعی را برای اقتصاد آلمان به حداقل ممکن برساند.

در این باره بیشتر بخوانید

اشتراک گذاری این مطلب

دیدگاه‌ها ۲

  1. Faramarz می گوید:

    این راه حلها بیشتر تئوری ،خوب چشم انداز خوبیه ولی تحمل سرما در زمستان بسیار چالش برانگیزه تجربه اش رو در قطعی گاز در زمان احمدی نژاد داشتم چه زمستوون سختی بود
    اینکه چطور میخواد بین عرضه و تقاضا هماهنگی ایجاد کنه مهمه مطمئنا گرونی انرژی تنها راه حل نیست..

    • nooshin adgi می گوید:

      قطعا اتحادیه اروپا و به ویژه آلمان راه حل هایی رو در نظر داشتن و بدون فکر روسیه رو تحریم نکردن

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *