یکی از مهمترین عوامل تعیینکننده در قیمت طلا نرخ تورم و نرخ بهره فدرال کشور مبدأ دلار یعنی کشور ایالاتمتحده آمریکا است. ولی قبل از اینکه به چگونگی رابطهی بین تورم و نرخ بهره فدرال کشور آمریکا و قیمت طلا بپردازیم مروری بر مفاهیم تورم و نرخ فدرال خواهیم داشت.
مفهوم تورم:
تورم اغلب برحسب علل احتمالی آن تعریف میشود. تورم زمانی وجود دارد که عرضه پول از کالاها و خدمات موجود بیشتر باشد. یا تورم را به تأمین مالی کسری بودجه نسبت میدهند. کسری بودجه ممکن است با خلق پول اضافی تأمین شود. اما وضعیت انبساط پولی یا کسری بودجه ممکن است باعث افزایش سطح قیمت نشود. ازاینرو، تعریف «تورم» دشوار است.
تورم ممکن است بهعنوان «روند صعودی پایدار در سطح عمومی قیمتها» و نه قیمت تنها یک یا دو کالا تعریف شود. جی. آکلی تورم را بهعنوان «افزایش مداوم و محسوس در سطح عمومی یا میانگین قیمتها» تعریف کرد. بهعبارتدیگر، مفهوم تورم افزایش قیمت است نه بالا بودن قیمت.
بنابراین، افزایش کلی در سطح قیمتها تورم را تشکیل میدهد. بنابراین، میتوان آن را بهعنوان کاهش ارزش پول در نظر گرفت. بهعبارتدیگر تورم قدرت خرید پول را کاهش میدهد به این صورت که اکنون با یک واحد پول، کالای کمتری میتوانید بخرید. تورم را میتوان بهعنوان یک پدیده تکرارشونده نیز در نظر گرفت.
هنگام اندازهگیری تورم، تعداد زیادی از کالاها و خدمات مورداستفاده مردم یک کشور را در نظر میگیریم و سپس میانگین افزایش قیمت آن کالاها و خدمات را در یک دوره زمانی محاسبه میکنیم. افزایش اندک قیمتها یا افزایش ناگهانی قیمتها تورم نیست زیرا ممکن است منعکسکننده عملکرد کوتاهمدت بازار باشد.
در اینجا لازم به ذکر است که تورم زمانی بیانگر یک حالت عدم تعادل است که افزایش مداوم سطح قیمتها رخ میدهد. اگر قیمت اکثر کالاها افزایش یابد، تورم است. چنین نرخی از افزایش قیمتها ممکن است هم آهسته و هم سریع باشد. بااینحال، تشخیص اینکه آیا روند صعودی در قیمتها وجود دارد و آیا این روند ادامه دارد یا خیر، دشوار است. به همین دلیل است که تعریف تورم به معنای روشن دشوار است.
بیایید نرخ تورم را اندازهگیری کنیم. فرض کنید شاخص قیمت مصرفکننده در سال 90، 23/40 و در سال 91، 635/52 بود. بهاینترتیب نرخ تورم طی یک سال گذشته برابر است با:
ازآنجاییکه تورم یک حالت افزایش قیمت است، تورم منفی ممکن است بهعنوان حالت کاهش قیمتها تعریف شود. بنابراین، تورم منفی نقطه مقابل تورم است. تورم منفی درواقع کند شدن روند تورمی است.
تأثیر نرخ تورم کشور ایالاتمتحده آمریکا بر قیمت طلا
در زمان تورم در کشور ایالاتمتحده آمریکا، هزینههای کالاهای مصرفی افزایشیافته و گرانتر میشود و درنتیجه ارزش دلار کاهش مییابد. ازآنجاییکه طلا بر اساس ارز دلار معامله میشود، قیمت آن نیز متناسب با افزایش تورم افزایش مییابد. این امر باعث میشود طلا یک پوشش خوب در برابر تورم باشد، زیرا سرمایهگذاران داراییهای نقدی خود را به طلا تبدیل میکنند تا از ارزش داراییهای خود محافظت کنند. افزایش علاقه سرمایهگذاران ممکن است چرخه صعودی را در طلا ایجاد کند تا زمانی که اثر تورم شروع به کاهش کند. در ادامه میتوانید آخرین بهروزرسانی تورم ایالاتمتحده آمریکا و تاریخ اعلام آن را در نمودار و جدول زیر مشاهده کنید:
توجه: امکان درز اطلاعات نرخ تورم قبل از ساعت اعلام شده توسط اداره آمار کشور ایالات متحده آمریکا وجود دارد.
مفهوم نرخ فدرال رزرو
اصطلاح نرخ فدرال به نرخ بهره هدف تعیینشده توسط کمیته بازار باز فدرال (FOMC) بانک مرکزی آمریکا اشاره دارد. نرخ بهره فدرال نرخی است که بانکهای تجاری با توجه به این نرخ، ذخایر مازاد خود را یکشبه به یکدیگر وام میدهند که به آن نرخ بینبانکی یا نرخ شبانه نیز گفته میشود.
تأثیر نرخ فدرال بر قیمت طلا
بسیاری از سرمایهگذاران و تحلیلگران بازار بر این باورند که ازآنجاییکه افزایش نرخ بهره اوراق قرضه و سایر سرمایهگذاریهای با درآمد ثابت را جذابتر میکند، پول به سمت سرمایهگذاریهای با بازده بالاتر (مانند اوراق قرضه و صندوقهای بازار پول) و از طلا خارج میشود. بنابراین، هنگامیکه فدرال رزرو نرخ فدرال معیار خود را افزایش میدهد، کاهش قیمت طلا را باید به دنبال داشته باشد. بااینحال باید به این نکته توجه داشت که نمیتوان به قطعیت تأیید کرد که قیمت جهانی طلا بهطور مداوم توسط افزایش نرخ فدرال یا بازده خزانهداری تضعیف میشود. علیرغم برخی همبستگیهای منفی بین نرخ فدرال و اونس جهانی، موارد بسیار زیادی از افزایش باهم قیمت طلا و نرخ بهره وجود دارد که نمیتوان گفت همیشه نرخ بهره بالا باعث کاهش قیمت طلا میشود. درنهایت، رابطه بین قیمت طلا و نرخ بهره نامطمئن و ناپایدار است، زیرا طلا در بازارهای جهانی تحت تأثیر نیروهای بسیار فراتر از نرخ فدرال رزرو معامله میشود. بههرحال افزایش نرخ بهره ممکن است ارزش دلار آمریکا را افزایش دهد و قیمت طلا را پایین بیاورد (زیرا طلا بر اساس دلار آمریکا معامله میشود) و عواملی مانند قیمت سهام و نوسانات همراه با عرضه و تقاضای عمومی، محرکهای واقعی قیمت طلا هستند. در ادامه میتوانید آخرین بهروزرسانی نرخ فدرال رزرو و تاریخ اعلام آن را در نمودار و جدول زیر مشاهده کنید:
توجه: امکان درز اطلاعات نرخ بهره قبل از ساعت اعلام شده توسط فدرال رزرو ایالات متحده آمریکا وجود دارد.
درهم تنیدگی تورم و نرخ بهره کشور ایالاتمتحده آمریکا
یکی از ابزارهای مهم فدرال رزرو آمریکا برای مبارزه با تورم افزایش نرخ فدرال رزرو است. زمانی که فدرال رزرو با افزایش نرخ فدرال نسبت به تورم بالا واکنش نشان میدهد، بهطور مؤثر سطح ذخایر بدون ریسک را در سیستم مالی افزایش میدهد و عرضه پول موجود برای خرید داراییهای پرریسک تر را محدود میکند. برعکس، زمانی که فدرال رزرو نرخ بهره هدف خود را کاهش میدهد، بهطور مؤثر عرضه پول موجود برای خرید داراییهای پر ریسک را افزایش میدهد. با افزایش هزینههای استقراض، افزایش نرخهای بهره باعث کاهش هزینههای مصرفکننده و کسبوکار، بهویژه در مورد اقلامی که معمولاً دارای قیمت بالایی هستند، مانند مسکن و تجهیزات سرمایهای، میشود. افزایش نرخهای بهره نیز بر قیمت داراییها تأثیر میگذارد و اثر ثروت را برای افراد معکوس میکند و بانکها را در اعطای وام محتاطتر میکند. درنهایت، افزایش نرخهای بهره نشاندهنده این احتمال است که بانک مرکزی به سیاستهای پولی سفتتر ادامه میدهد و انتظارات تورمی را بیشتر کاهش میدهد. این درهم تنیدگی تورم و نرخ فدرال میتواند اینگونه بر قیمت طلا تأثیر داشته باشد که با بالا رفتن تورم دلار تضعیفشده و سرمایهگذاران برای پوشش ارزش دارایی خود به سمت طلا جذب میشوند و این افزایش تقاضا موجب افزایش قیمت طلا میشود. در همین راستا فدرال رزرو که یکی از اهداف آن مبارزه با تورم است در پاسخ به افزایش نرخ تورم نرخ فدرال را افزایش داده و جذابیت بازار پول بالا رفته و تقاضا برای دلار افزایش مییابد و این خود میتواند سرمایهگذاران را وادار به فروش طلا و خرید دلار سوق دهد. از طرفی چون طلا با ارز دلار معامله میشود و ارزش دلار افزایش پیداکرده است، قدرت ارزهای دیگر برای خرید دلار کاهش پیداکرده و تقاضا برای طلا تضعیف میشود که این خود کاهش قیمت طلا را تقویت میکند.
بههرحال در بازار پیچیده و گستردهای مانند طلا نمیتوان به قطعیت آینده را پیشبینی کرد ولی در نظر گرفتن تأثیر عوامل بسیار مهمی مانند نرخ تورم و نرخ فدرال کشور آمریکا بر طلا میتواند درک سرمایهگذاران بازار پیچیده طلا را افزایش دهد.