با فرارسیدن فصل سرد سال نگرانی های نظامی، انسانی، اقتصادی و اجتماعی در مورد تداوم جنگ اوکراین بیش از هر زمان دیگری پررنگ شده است. در طول 10 ماه گذشته ارتش روسیه علاوه بر حمله به ارتش اوکراین، به‌صورت گسترده ای زیرساخت های اقتصادی و توسعه ای اوکراین را زیر حملات سنگین هوایی خود قرار داده است. دامنه این حملات نظامی به‌قدری گسترده بوده است که بخش مهمی از شبکه تولید و انتقال برق و خطوط لوله های آب و مصرف گاز طبیعی اوکراین ازمیان‌رفته است. در نتیجه این حملات بخش های قابل‌توجهی از جمعیت شهرهای بزرگ اوکراین و به‌خصوص کی یف به انرژی و آب پاکیزه دسترسی ندارند. کاهش شدید دما در ماه دسامبر که همواره با زمستان های سخت اوکراین همراه است بسیاری از ناظران داخلی و بین المللی را به این نتیجه رسانده است که کشور اوکراین در معرض یک ریسک ژئوپلیتیک جدید قرار دارد که امنیت انسانی جمعیت این کشور را نشانه گرفته است. در نتیجه احتمال آن وجود دارد که یک موج جدید از آوارگان جنگی از اوکراین به سمت غرب راه بیفتد. چرا که در غیاب دسترسی به شبکه برق و آب آشامیدنی بخش قابل‌توجهی از جمعیت اوکراین در معرض خطر سرما قرار دارند و حفظ سلامت و امنیت آنان در چنین وضعیتی نه برای خود شهروندان و نه برای دولت اوکراین ممکن نخواهد بود.
همین موضوع باعث شده است که ولادیمیر پوتین مدعی شود که متحدان غربی اوکراین قصد دارند تا از زمستان به‌عنوان یک سلاح علیه روسیه استفاده کنند. این در حالی است که ناظران جنگ در اوکراین به این نتیجه رسیده اند که پوتین امیدوار است با فرارسیدن موج سرما یک موج جدید از بحران آوارگان جنگی در اروپا شکل بگیرد و به‌این‌ترتیب نیت و حمایت اتحادیه اروپا از مردم آمریکا در معرض آزمایش قرار بگیرد. روسیه امید دارد که با بروز یک بحران جدید آوارگان کشورهای اروپایی از حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه دست بردارند و باهدف کاهش تعداد مهاجران اوکراینی دولت کی یف را برای انجام مذاکره با روسیه و تسلیم در برابر درخواست های مسکو تحت‌فشار قرار دهند.
این موضوع نشان‌دهنده آن است که اوکراین در معرض یکی از بزرگ‌ترین ریسک های ژئوپلیتیک خود قرار دارد. چرا که ازیک‌طرف جمعیت قابل‌توجهی از شهروندان اوکراینی در معرض خطر سرما قرار دارند و احتمال آن وجود دارد که ارتش روسیه باهدف ایجاد فشار بیشتر بر اوکراین تعداد بیشتری از نیروگاه های تولید برق و تأسیسات تصفیه آب اوکراین را نابود کند. از طرف دیگر، این احتمال نیز وجود دارد که کشورهای اروپایی در صورت ایجاد یک موج جدید از آوارگان اوکراینی حاضر به پذیرش آن ها نشوند و به سبب نگرانی از ریسک‌های ژئوپلیتیک همراه با گسترش بحران آوارگان به اعمال فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک بر کی یف بپردازند تا به فرایند مذاکره مورد درخواست روسیه تن دهد. هرکدام از این شرایط و یا ترکیب آن ها برای اوکراین مخاطرات ژئوپلیتیک مختلفی را به همراه خواهد داشت. ازاین‌رو کشور اوکراین هم‌زمان با ادامه جنگ با روسیه؛
(1) در تلاش است تا با کمک متخصصان داخلی و دریافت کمک های فنی از خارج از کشور تعداد بیشتری از زیرساخت های انرژی تولید برق و توزیع آب را بازسازی نموده و دوباره به مدار مصرف وارد کند؛
(2) با گسترش دیپلماسی و انجام مذاکرات پیوسته با متحدان خود در آمریکا و اروپا از تداوم حمایت های نظامی، اقتصادی، انسانی و غذایی آن ها اطمینان پیدا کند.
بااین‌وجود به نظر می رسد که ریسک ژئوپلیتیک جدید روسیه مبتنی بر تحلیل هایی است که در مورد رشد افراط گرایی راست در اروپا مطرح شده است. خیزش قدرت راست های افراطی در سیاست و جامعه اروپا در یک دهه گذشته قاره سبز را در معرض شکاف های اجتماعی گسترده ای قرار داده است و تبعات امنیتی زیادی را نیز برای کشورهای اروپایی به همراه داشته است. بسیاری از گروه های راست افراطی در کشورهای اروپایی به‌صراحت مخالف ورود مهاجران خارجی هستند و نظر مثبتی نیز در مورد شهروندان کشورهای اروپای شرقی نظیر اوکراین ندارند. همین موضوع باعث شده است که تنش های قومی و اجتماعی با محوریت مهاجران و آوارگان در اروپا بیش‌ازپیش گسترش یابد و هم‌زمان تعداد بیشتری از نمایندگان راست افراطی به مجالس محلی، ناحیه ای، ایالتی و ملی اروپا وارد شوند و حتی در کشورهایی نظیر لهستان و دانمارک نیز اختیار دولت را در دست بگیرند. این تنش های اجتماعی به‌قدری گسترده و رو به تزاید بوده است که حتی سازمان های اطلاعاتی کشورهای غربی نیز در مورد رشد راست افراطی هشدار داده اند و آن را در فهرست ریسک های بالقوه ای قرار داده اند که امنیت و ثبات اجتماعی و سیاسی کشورهای اروپای غربی را در معرض خطر قرار داده است. حال با بروز یک بحران آوارگان جنگی جدید کشورهای اروپای غربی و اتحادیه اروپا باید:
(1) از یک سو باید هزینه های اقتصادی و اجتماعی پذیرش این مهاجران را پذیرا باشند که در عمده موارد سنگین و گسترده خواهد بود؛
(2) با ریسک ناشی از بروز تنش های اجتماعی و سیاسی در درون کشور خود روبه‌رو شوند.
برخی از برآوردها نشان‌دهنده آن است که حداقل تعدادی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا نه‌تنها آمادگی پذیرش موج جدیدی از آوارگان جنگی را ندارند، بلکه ترجیح می دهند شرایط را به گونه ای مدیریت نمایند که آن ها هر چه سریع‌تر به کشورهای خود بازگردند. این شرایط به معنای آن است که با تبدیل‌شدن زمستان پیش رو به یک سلاح جنگی علیه مردم اوکراین آن ها از دو طرف در معرض فشارهای همه‌جانبه قرار خواهند گرفت و این احتمال نیز وجود دارد که کشورهای اروپایی دیگر حاضر به تقبل هزینه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پذیرش آوارگان اوکراینی را نداشته باشند و به‌این‌ترتیب دولت مرکزی اوکراین مجبور به پذیرش خواسته های روسیه شود. این ریسک ژئوپلیتیک برای اوکراین بسیار گسترده خواهد بود، چرا که در این صورت مجبور خواهد بود تا از موضع ضعف با روسیه مذاکره نموده و به این ترتیب ریسک ژئوپلیتیک پیروزی روسیه و ازدست‌رفتن حاکمیت سرزمینی بر سرزمین های شرقی اوکراین دور از ذهن نخواهد بود. همین موضوع امیدواری روسیه را برای به‌ثمر رسیدن این ریسک ژئوپلیتیک زیاد کرده است. از طرف دیگر، ممکن است که با بروز این بحران نه‌تنها کشورهای اروپایی دست از حمایت از اوکراین بر ندارند؛ بلکه موج جدیدی از تحریم های اقتصادی را نیز علیه روسیه آغاز نمایند. این ریسک ژئوپلیتیک متقابلی است که در پیش روی روسیه قرار گرفته است و رهبران مسکو باید آمادگی روبه‌روشدن با آن را داشته باشند.
به‌صورت خلاصه، وضعیت میدانی جنگ در اوکراین و رویکردهای روسیه نشان‌دهنده آن است که در ماه های آینده زمستان به یک سلاح مرگبار علیه مردم و حکومت اوکراین تبدیل خواهد شد. همین موضوع ریسک های ژئوپلیتیک دوجانبه ای را برای هر دو طرف درگیر در این جنگ ایجاد کرده است که هزینه آن را به‌احتمال زیاد شهروندان غیرنظامی اوکراین پرداخت خواهند کرد. بااین‌وجود تحلیل های نگارنده نشان‌دهنده آن است که این ریسک ژئوپلیتیک جدید روسیه نیز به ثمر نخواهد نشست.
