کد بورسی یا کد سهام‌داری شناسه‌ای است که به تشخیص افراد حقوقی و حقیقی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار کمک می‌کند. برای ورود به بورس ابتدا باید کد بورسی خود را دریافت کنید. در این مقاله با نحوه دریافت کد بورسی آشنا خواهید شد:
کد بورسی، کدی کاملا یکتا برای شخص شماست که به وسیله دریافت آن می‌توانید در بازار سهام ایران فعالیت کنید. هر فرد تنها یکبار می‌تواند نسبت به دریافت کد بورسی اقدام کند. با مراجعه به پایگاه کارگزاری مورد نظر می توانید کد بورسی دریافت کنید.
کد بورسی از کجا بگیریم؟
تا به اینجا متوجه شدیم برای فعالیت در بورس می‌بایست کد بورسی دریافت کنیم. اما مراحل اخذ کد بورسی و معامله در بورس اوراق بهادار چگونه است؟ گفتنـی است، در زمان حاضر ورود به بورس و دریافت کد بورسی به دلیل ایجاد امکان ثبت نام غیرحضوری و طی کرد‌ن تمامی مراحل به صورت اینترنتی به فرآیندی آسان و کم هزینه تبدیل شده است. تنها کافی است به اینترنت دسترسی داشتـه باشید، مدارک لازم را اسکن گرفتـه و مراحلی که در ادامه توضیح خواهیم داد را گام‌به‌گام با ما انجام دهید.
به طور خلاصه، مراحل دریافت کد بورسی و ثبت نام در کارگزاری به صورت زیر است:
۱- ثبت نام در سامانه سجام
۲- احراز هویت
۳- دریافت کد بورسی
۴- ثبت نام در کارگزاری و اخذ کد آنلاین
در ادامه هر کدام را به تفصیل توضیح می‌دهیم.
گام اول: ثبت نام در سامانه سجام
سامانه جامع اطلاعات مشتریان که به اختصار سامانه سجام نامید‌ه می‌شود، توسط شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و برای ارائه خدمات یکپارچه و فراگیر به فعالان بازار سرمایه ایجاد شده است. سجام سامانه‌ای است که برای جمع‌آوری و تجمیع سوابق معاملاتی سهامداران ایجاد شده و سهامداران به راحتی می‌توانند دارایی‌های خود را در این سامانه مشاهده و از سودهای دریافتی اطلاع یابند. برای ثبت نام بورس، باید در این سامانه ثبت‌نام کنید. برای ثبت‌نام در سامانه سجام کافی است به نشانی اینترنتی www.sejam.ir مراجعه کرده و با انتخاب «ثبت نام سجام»، ثبت نام خود را آغاز کنید و مراحل ثبت نام خود را تکمیل کنید.
کد بورسی از ۳ حرف و ۵ عدد تشکیل شده که ۳ حرف آن معمولاً از ابتدای نام خانوادگی فرد ثبت‌نام‌کننده گرفته شده است. همچنین، ۵ عدد به‌صورت تصادفی گزینش شده‌اند. برای مثال اگر خانم مژده کمالی برای افتتاح حساب و دریافت کد معاملاتی اقدام کند، پس از انجام‌دادن تمامی مراحل، کدی به شکل «کما ۷۰۹۱۱» دریافت خواهد کرد. پس از دریافت کد بورسی می‌توانید به‌تمامی خدمات بازار سرمایه دسترسی داشته باشید و اگر دوباره به هر علتی به نهاد‌های مالی؛ مانند کارگزاری‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های تأمین سرمایه رجوع کنید نیازی به شناسایی (احراز هویت) نخواهید داشت.
برای ثبت‌نام در کارگزاری (مکانی که در آن به خریدوفروش سهام می‌پردازید) ابتدا نیاز دارید که در سامانه سجام نام‌نویسی کنید و سپس با کد پیگیری ۱۰ رقمی سجام خود به ادامه روند ثبت‌نام بپردازید. توجه داشته باشید که حتی در صورت ساختن حساب در چندین کارگزاری، کد بورسی شما یکسان خواهد بود. تا زمانی که این کد تعریف نشود فرد به‌هیچ‌وجه قادر به معامله سهام نخواهد بود.
کد بورسی شما تاریخ انقضا ندارد و شما هر زمان که دوباره از آن استفاده کنید، کارایی خواهد داشت. حتی کسانی که پیش از برقراری سامانه سجام اقدام به دریافت کد بورسی کرده‌اند می‌توانند با کد معاملاتی خود به خریدوفروش بپردازند. هرچند که پیشنهاد می‌شود این‌گونه افراد به ثبت‌نام در سامانه سجام بپردازند تا بعدها هنگام واریز سود با مشکلی مواجه نشوند.
کد بورسی با کد دریافتی از کارگزاری، متفاوت است. به‌ازای نام‌نویسی در هر کارگزاری کد کارگزاری متفاوتی دریافت خواهید کرد. کارگزاری‌ها از این کد برای طبقه‌بندی اطلاعات مشتریان و شناسایی آن‌ها استفاده می‌کنند.
همه متقاضیان می‌توانند کد بورسی دریافت کنند؛ اما دسترسی افراد زیر ۱۸ سال محدودتر است و آن‌ها برای احراز هویت باید همراه با ولی قانونی یا قیم خود به مراکز پیشخوان مراجعه و فرم‌های مربوطه را تکمیل کنند تا داوطلب امکان انجام معاملات را داشته باشد.
به‌صورت کلی دریافت کد بورسی رایگان است و کارگزاری‌ها برای صادرکردن کد سهام‌داری، مبلغی را از شما درخواست نمی‌کنند و درآمد آن‌ها از کارمزدهای دریافتی به‌ازای هر معامله خریدوفروش به دست می‌آید. اما فرایند اداری دریافت کد بورسی و نام‌نویسی در سامانه سجام نیازمند پرداخت هزینه‌هایی است.
گام دوم: احراز هویت
پس از اینکه در سامانه سجام اطلاعات خود را ثبت و مدارک لازم را بارگذاری کردید، لازم است تا از طریق یکی از روش‌های مورد تایید احراز هویت شوید. برای احراز هویت شما می‌توانید به یکی از دو طریق زیر عمل کنید.
۱- احراز هویت حضوری
۲- احراز هویت غیرحضوری
برای احراز هویت غیر حضوری باید به یکی از روش‌هایی که در صفحه احراز هویت الکترونیک سایت سجام ذکر شده است اقدام کنید. همچنین برای احراز هویت حضوری نیز می‌بایست به یکی از مراکز احراز هویتی مراجعه کنید که در صفحه لیست مراکز منتخب احراز هویت همان سایت ذکر شده است.
گام سوم: دریافت کد بورسی
پس از اینکه مراحل ثبت نام و احراز هویت شما در سامانه سجام تکمیل شد، کد بورسی شما طی حداکثر ۷ روز کاری توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی برایتان ارسال می‌شود. این کد همانطور که گفتـه شد منحصر به فرد است و هر فرد تنها یک کد بورسی دارد. پس از اینکه کد بورسی را دریافت کردید می‌توانید کد معاملاتی آنلاین را نیز از یک کارگزاری معتبر دریافت کنید.
اگر این مراحل را از ابتدا از طریق صفحه ثبت نام کارگزاری کاریزما انجام دهید مرحله دریافت کد بورسی و کد آنلاین با هم انجام خواهد شد و نیازی به ثبت نام در یک کارگزاری به صورت مجزا نیست.
تا زمان انتشار این مطلب، باید ۱۰۰۰۰ تومان برای ثبت‌نام در سامانه سجام و ۱۱۱۰۰ تومان برای احراز هویت سجام (شخص حقیقی) پرداخت کنید. جهت احراز هویت کارگزاری نیز باید مبلغ حدودی ۱۶۳۰۰ تومان بابت اختصاص کد معاملاتی هزینه شود. توجه داشته باشید که ممکن است با هزینه‌های احتمالی مانند هزینه تکثیر مدارک و تهیه فرم‌های کارگزاری نیز مواجه شوید.
جهت مشاوره اقتصادی و سرمایه‌گذاری، تشکیل سبد سرمایه‌گذاری پرسود و همچنین آموزش نحوه درست ورود و سرمایه‌گذاری مطمئن در بازارهای مالی با ما از طریق سایت https://moshaverr.com و یا شماره‌تلفن: ۸۸۷۲۱۹۲۱-۰۲۱ در تماس باشید.
مدارک لازم برای دریافت کد بورسی اشخاص حقیقی
۱. ارائه اصل شناسنامه و همراه داشتن تصویر از تمام صفحات آن
۲. ارائه اصل کارت ملی و همراه داشتن تصویر از پشت و روی آن
۳. ارائه اطلاعات ارتباطی و شغلی مانند آدرس محل سکونت، آدرس محل کار، کد پستی، تلفن ثابت و تلفن همراه.
۴. ارائه شماره حساب و شماره شبای بانکی مانند شماره حساب، نام بانک، نام شعبه، کد شعبه و شماره شبا.
به هنگام ارائه شماره حساب دقت داشتـه باشید که هرگاه قصد برداشت وجه از حساب کارگزاری داشتـه باشید، وجه درخواست شده فقط به شماره حسابی که به هنگام ثبت نام ارائه می‌نمایید واریز خواهد شد.
مدارک لازم برای دریافت کد بورسی اشخاص حقوقی
۱. تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس
۲. تصویر روزنامه رسمی
۳. آگهی کلیه تغییرات
۴. تصویر اساسنامه
۵. کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مدیره (دقت شود که کلیه اعضا می‌بایست در سامانه سجام ثبت نام کرده باشند)
۶. تکمیل فرم تعهدنامه
نحوه بازیابی کد بورسی
در صورتیکه پیشتر اقدام به دریافت کد بورسی کرده‌اید اما آن را فراموش کرده‌اید، می‌توانید به صورت آنلاین و غیرحضوری از طریق سامانه بازیابی کد بورسی آن را مجددا دریافت کنید. برای این منظور به سایت estelam.ime.co.ir مراجعه نموده و اطلاعات لازم را وارد نمایید.
در خصوص کدبورسی و نکات مربوط به آن، ممکن است سوالاتی برای شما پیش آمده باشد. در ادامه به برخی از سوالات اشاره خواهیم کرد.
۱. آیا برای خرید سهام یا اوراق بهادار از فرابورس، به کد معاملاتی جداگانه نیاز است یا همان کد بورسی که داریم کافی می باشد؟
با اینکه شرایط پذیرش شرکت ها در بورس و فرابورس متفاوت است، اما با همان کد معاملاتی بورسی می توانید در بازارهای فرابورس نیز اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنید.
۲. آیا برای خرید و فروش صندوق سرمایه گذاری کد بورسی لازم است؟
پاسخ صحیح به این سوال بستگی به این دارد که بخواهید چه صندوقی را خریداری کنید. به عنوان مثال، صندوق های سرمایه گذاری مشترک، نیازی به کدبورسی ندارند و واحدهای آن ها به صورت غیرحضوری یا حضوری صادر می شود.
۳. آیا حتما بعد از دریافت کد بورسی در همان بدو ورود باید معامله انجام بدهیم؟
خیر، دریافت کد بورسی هیچ تعهدی برای شما ایجاد نمی کند و اجباری در انجام معامله نیست. به عنوان مثال می توانید چندسال پس از دریافت کدبورسی نیز هیچ معامله ای نداشته باشید.
۴. مشکلی از بابت افتتاح حساب در چند کارگزاری وجود ندارد؟ در چند کارگزاری می توانیم حساب داشته باشیم؟
جواب ساده است، همانطور که می توانید در بانک های مختلف افتتاح حساب کنید، در کارگزاری های مختلف هم این امکان وجود دارد و البته این نکته را هم اضافه کنیم که کد بورسی شما مانند کد ملی است و هرشخص فقط یک کد دارد ولی با همین کد، در کارگزاری های مختلف می توان افتتاح حساب انجام داد.
۵. اگر شخصی کد بورسی من را بداند، می تواند از آن سوء استفاده کند؟
کدبورسی همانطور که اشاره شد، با رمز عبور و نام کاربری پنل معاملاتی فرق دارد. همچنین امکان ثبت یا تغییر شماره حساب در سامانه معاملاتی نیز تنها در صورتی امکان پذیر است که شماره حساب متعلق به صاحب حساب کاربری کارگزاری باشد و اگر مشخصات ورود به سامانه معاملاتی بدست افراد دیگر بیوفتد، آن ها نمی توانند شماره حساب شما را تغییر دهند یا پول موجود در حساب را به حساب خود انتقال دهند اما با داشتن مشخصات ورود به سامانه معاملاتی امکان اینکه در پنل معاملاتی شما معاملاتی را انجام دهند که مطابق میل شما نیست، وجود دارد.
سوالات متداول
کد بورسی توسط شرکت سپردهگذاری مرکزی صادر می‌شود اما کدآنلاین توسط هر کارگزاری برای افراد به صورت متغیر تعریف می‌شود.
کد آنلاین، همان نام کاربری و رمز ورود به سامانه‌های معاملاتی آنلاین کارگزاری‌هاست اما کد آفلاین، نام کاربری و رمز عبوری است که کارگزاری‌ها در اختیار کاربران می‌گذارند تا سفارش‌های خود را ثبت کنند تا معامله‌گران کارگزاری، سفارش آن ها را وارد هسته معاملات کنند.
کد بورسی معمولا در بیشتر مواقع به ترتیب از کنار هم قرار گرفتن سه حرف و پنج عدد ساخته می‌شود. سه حرف ابتدایی کد بورسی، معمولا سه حرف ابتدای نام‌خانوادگی شخص متقاضی است.