از گذشته تا به امروز یکی از دغدغه‌های همیشگی خانواده‌ها، امور مالی و مسائل مربوط به آن بوده است. پول یکی از مهم‌ترین عناصر برای گذراندن زندگی است و می‌توان گفت که هنوز بسیاری از افراد با وجود داشتن درآمدهای بالا همچنان درگیر مسائل مالی هستند. در اینجا اهمیتِ مفهومی به نام سواد مالی مطرح می‌شود. حتی اگر درآمد ثابت و سطح بالایی از تحصیلات هم داشته باشید، ممکن است که در شرایط فعلی جامعه با مشکلات مالی مواجه شوید.
اما اگر سواد مالی خود را افزایش دهید، می‌توانید در بحران‌های مختلف زندگی، مسائل مالی خود و خانواده‌تان را مدیریت کنید و به‌مرور بر ثروت خود بیفزایید. در این مقاله تلاش شده است تا به مفهوم سواد مالی و ابعاد مختلف آن پرداخته شود. تاکنون تعاریف متفاوتی از مفهوم سواد مالی مطرح شده است. بااین‌وجود بیشتر تعاریف موجود را می‌توان در یکی از این دو دسته‌بندی قرارداد:
تعریف محدود از سواد مالی
تعاریف محدود سواد مالی بر این تمرکز دارند که آیا فرد از دانش (از جمله درک مفاهیم کلیدی مالی و محصولات و خدمات مالی) و مهارت کافی (مانند توانایی اولیه حساب و کتاب کردن و دانستن شیوه یافتن اطلاعات قابل‌اعتماد) برای مدیریت مؤثر منابع مالی برخوردار است یا خیر.
به‌عنوان‌مثال، طبق گزارش کمیسیون سواد مالی و آموزش آمریکا، «سواد مالی مهارت‌ها، دانش و ابزارهایی را توصیف می‌کند که افراد را در جهت تصمیم‌گیری و اقدامات مالی فردی به‌منظور دستیابی به اهدافشان مجهز می‌کند.»
تعریف گسترده از سواد مالی
تعاریف گسترده سواد مالی بر این نکته تأکید دارد که سواد مالی چیزی فراتر از دانش و مهارت‌های مقابله با مسائل مالی است. باتوجه‌به این تعاریف، سواد مالی شامل دو عنصر دیگر نیز می‌شود:
1) توانایی فرد برای به‌کارگیری دانش و مهارت‌های مالی در طیف گسترده‌ای از موقعیتهای زندگی واقعی.
2) نگرش‌ها و رفتار برای اتخاذ تصمیم‌‌های مناسب (مانند انگیزه و اعتمادبه‌نفس برای کسب اطلاعات و مشاوره در مورد شرکت در فعالیتهای مالی و توانایی مدیریت عوامل عاطفی و روانی که بر تصمیمگیریهای مالی تأثیر میگذارند).
علاوه بر این تعاریف، بهتر است به تعریف رایج سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) نیز اشاره کنیم. OECD تعریف گسترده‌ای از سواد مالی ارائه داده است. بر اساس این تعریف، سواد مالی به‌عنوان «ترکیبی از آگاهی، دانش، مهارت، نگرش و رفتار لازم برای اتخاذ تصمیمگیریهای مالی مناسب و در نهایت دستیابی به رفاه مالی فردی» معرفی می‌شود.
همچنین در سال 2008 در گزارش سالانه این سازمان سواد مالی به‌عنوان «توانایی استفاده از دانش و مهارت برای مدیریت مؤثر منابع مالی برای یک‌عمر رفاه مالی» شناخته شده است.
حالا که با تعاریف سواد مالی آشنا شدید بهتر است که با نکته دیگری را نیز آشنا شوید. شاید فکر کنید که سواد مالی همان توان مالی است. اما باید بدانید که بانک جهانی به‌صراحت این دو مقوله را از هم تفکیک می‌کند و برای هرکدام تعریفی شفاف و مجزا ارائه می‌دهد.
تفاوت سواد مالی و توان مالی
سواد مالی نشان‌دهنده سطح استعداد در درک امور مالی شخصی است. اغلب به آگاهی و دانش از مفاهیم کلیدی مالی موردنیاز برای مدیریت امور مالی شخصی اشاره دارد و به‌طورکلی به‌عنوان اصطلاحی محدودتر از اصطلاح توانایی مالی استفاده می‌شود.
اما توان مالی به توانایی مصرف‌کنندگان برای استفاده از سواد مالی کسب‌شده به‌منظور تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر در مورد مدیریت امور مالی اشاره دارد. در حقیقت سواد مالی نگرش‌ها، مهارت‌ها و رفتارهای مصرف‌کنندگان در مورد درک، انتخاب و استفاده از خدمات مالی و توانایی دسترسی به خدمات مالی متناسب با نیازهایشان را شامل می‌شود.
به‌عبارت‌دیگر می‌توان گفت که اصطلاح توان مالی گستردهتر از سواد مالی است. اما در عمل این تمایز به طور کامل پذیرفته نشده است و معمولاً به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند.
پرسش دیگری نیز در این قسمت مطرح می‌شود و آن این است که آیا داشتن سطح مناسبی از سواد مالی می‌تواند منجر به‌سلامت مالی شود؟ برای پاسخ‌دادن به این پرسش بهتر است ابتدا بدانیم که سلامت مالی چیست.
سلامت مالی عبارتی است که برای توصیف وضعیت امور مالی فرد استفاده می‌شود. ابعاد بسیاری برای سلامت مالی مطرح می‌شود، از جمله میزان پس‌اندازی که دارید، مقدار پولی که برای بازنشستگی کنار گذاشته‌اید و اینکه چقدر از درآمد خود را صرف هزینه‌های ثابت یا غیراختیاری می‌کنید.
به‌عبارت‌دیگر اگر در امور مالی خود به‌نوعی ثبات برسید، می‌توان گفت که از سلامت مالی برخوردار شده‌اید. نشانه‌های رایجی که برای داشتن سطح مناسبی از سلامت مالی مطرح می‌شود شامل جریان ثابت درآمد، تغییرات جزئی در هزینه‌ها، بازدهی قوی سرمایه‌گذاری‌ها و تراز نقدی می‌شود. اگر سواد مالی مناسبی داشته باشید، حتماً از سلامت مالی نیز برخوردار خواهید بود.
با درنظرگرفتن تعاریفی که در بالا مطرح شد، به طور خلاصه می‌توان گفت که در بحث سواد مالی شش موضوع مطرح می‌شود:
1.خرج و پس‌انداز: مدیریت امور مالی با مدیریت هزینه‌ها شروع می‌شود.
2.اعتبار و بدهی: گاهی اوقات برای تأمین نیازها می‌توان قرض یا وام گرفت.
3.کار و درآمد: برای پوشش خرج و بازپرداخت بدهی‌ها، باید کار کرد و درآمد کسب کرد.
4.سرمایه‌گذاری: کارکردن با پول برای حفظ ارزش و رشد آن به‌ویژه برای دوران بازنشستگی تعریفی از سرمایه‌گذاری است.
5.مدیریت ریسک و بیمه: محافظت از دارایی و سرمایه، خطر ریسک را کاهش می‌دهد.
- تصمیم‌‌های مالی: شامل سبک‌های مناسب تصمیم‌گیری برای هر فرد می‌شود.
چرا باید در دنیای امروز سواد مالی داشت؟
با گسترش بازارهای مالی، فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری و افزایش دارایی به وجود آمده است. به‌منظور دسترسی به این بازارهای مالی و استفاده از فرصت‌های موجود برای سرمایه‌گذاری و مشارکت در این بازارها به سطحی از سواد مالی نیاز است. اگر از این سطح مناسب برخوردار نباشید، با اتخاذ تصمیمات مالی نادرست بر زندگی خود، خانواده و حتی شریک کاری‌تان تأثیر خواهید گذاشت. علاوه بر این، در سطحی فراتر، یعنی میزان رفاه مالی جامعه نیز تأثیرگذار خواهید بود؛ بنابراین می‌توان گفت که اگر افراد از سواد مالی مناسبی برخوردار باشند، به‌مرور سطح رفاه مالی جامعه نیز ارتقا می‌یابد.
از سوی دیگر، افرادی که سواد مالی بیشتری دارند، به‌احتمال بیشتری به فکر برنامه‌ریزی مالی برای دوران بازنشستگی و استفاده از دارایی‌های فعلی خود برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام هستند. این افراد قدرت تحلیل بالاتری در مسائل اقتصادی دارند. همچنین در مقایسه با دیگران به ثبات مالی بیشتری می‌رسند. به‌عبارت‌دیگر می‌توان گفت فردی که می‌خواهد به سطح مناسبی از سواد مالی برسد، باید چند فاکتور مهم را به‌منظور دستیابی به آینده مالی بهتر در نظر بگیرد:
- بودجه‌بندی: یکی از مفاهیم مهم در سواد مالی، بودجه‌بندی صحیح درآمد است. بودجه‌بندی به معنای تخصیص درآمد یا دارایی‌ها به برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت است. در زندگی شخصی نیز مهم است که درآمدتان را صرف چه‌کارهایی می‌کنید؛ بنابراین باید هزینه‌های ضروری و غیرضروری به‌درستی شناسایی و مدیریت شوند.
- پس‌انداز ماهیانه: یکی از وجوه مهم در زندگی هر فرد، کنارگذاشتن بخشی از درآمد ماهیانه به‌عنوان پس‌انداز است. یعنی هر ماه باید بخشی از درآمد و پیش از پرداخت هزینه‌ها، پس‌انداز شود. اما به طور معمول افراد هزینه‌های ماهیانه خود را دارند و مبلغ باقی‌مانده از درآمد را به‌عنوان پس‌انداز در نظر می‌گیرند و چون پس‌انداز باعث ایجاد امنیت مالی در آینده می‌شود، یکی از ابعاد مهم در سواد مالی در نظر گرفته می‌شود.
- بدهی: یکی دیگر از فاکتورهای مهم سواد مالی، بررسی بدهی‌ها و دلیل به‌وجودآمدن آنهاست. بدهی به معنی پول خرج شده‌ای است که در دارایی یا سرمایه فرد لحاظ نشده است. در حقیقت بدهی، بخشی از هزینه زندگی است که از طریق وام‌گرفتن تأمین می‌شود. اگر سواد مالی بالایی داشته باشید، حتماً به این نکته توجه خواهید داشت که به چه علتی بدهی‌هایتان به وجود آمده است. آیا بدهی‌ها برای هزینه‌های ضروری صرف شده است یا برای خرید اجناس تجملاتی. به‌عبارت‌دیگر شناخت صحیح هزینه‌های ضروری و غیرضروری و تخصیص بودجه به آنها، به مدیریت مناسب بدهی‌ها کمک می‌کند.
- سرمایه‌گذاری: با داشتن دیدی مناسب نسبت به آینده و اوضاع مالی خود، می‌دانید که باید بخشی از دارایی خود را باهدف حفظ ارزش پول و افزایش دارایی در بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری کنید. با داشتن سطح مناسبی از سواد مالی می‌توانید بازارهای درستی را انتخاب کنید و سپس آگاهانه در آنها سرمایه‌گذاری کنید.
چگونه سواد مالی خود را افزایش دهیم؟
اگر فرد از کودکی با مفاهیم سواد مالی آشنایی داشته باشد، در بزرگسالی چند قدم از همسالان خود جلوتر است. حتی می‌توان گفت والدینی که سواد مالی بالاتری دارند و در مدیریت امور مالی موفق‌تر عمل می‌کنند، کودکانی باهوش مالی بالاتری تربیت می‌کنند. به همین دلیل بهتر است از همان کودکی فرزندان خود را با مفاهیمی مانند ارزش پول، پس‌اندازکردن و درست خرج کردن آشنا کنیم.
اما در سطحی بزرگ‌تر، برای بهبود سواد مالی خود بهتر است از شیوه‌هایی که در ادامه مطرح می‌شود، استفاده کنید:
– از سایت‌ها، پادکست‌ها و سایر صفحات در شبکه‌های اجتماعی استفاده کنید: برای ارتقا سطح سواد مالی باید از دانش روز استفاده کنید. با بودن در فضای مجازی می‌توانید دانش خود را در عرصه امور مالی به‌روز نگه دارید. به‌عنوان‌مثال، پادکست‌های مربوط به این حوزه را گوش دهید یا از مطالب سایت‌ها و سایر صفحات شبکه‌های اجتماعی استفاده کنید. در فضای مجازی معمولاً افراد باتوجه‌به آخرین تحولات اقتصادی محتوای خود را به‌روز نگه می‌دارند. با استفاده کردن از این سایت‌ها و صفحه‌ها، همیشه مطمئن خواهید بود که از هر تغییر و خبر مهمی مطلع خواهید بود.
– مشاور مالی داشته باشید: در تمام امور زندگی گرفتن مشاوره از فرد متخصص می‌تواند بهترین راه برای افزایش آگاهی و مهارت به‌منظور حل مسائل باشد. در زمینه امور مالی نیز اگر از مهارت کافی برخوردار نیستید، بهتر است که از مشاور مالی کمک بگیرید. این امر باعث می‌شود تا اضطراب و استرس شما کمتر شود و بهتر بتوانید به امور مالی خود بپردازید.
– اهداف مالی کوچک برای خود تعیین کنید: زمانی که اهداف کوچک برای خود در نظر می‌گیرید، برای رسیدن به آن شوق و تحرک زیادی پیدا می‌کنید. دستیابی به اهداف بزرگ ممکن است مدت زیادی طول بکشد و این امر موجب می‌شود تا انگیزه شما از بین برود و حتی گاهی اوقات هدفتان را فراموش کنید. اهداف کوچک دست‌یافتنی‌تر هستند و رسیدن به آنها اشتیاق و انگیزه زیادی می‌تواند در شما ایجاد کند.
درآمد خود را افزایش دهید: معمولاً مردم هدف اصلی‌شان را کم‌کردن هزینه‌ها قرار می‌دهند و بعد به افزایش درآمد فکر می‌کنند. درحالی‌که سواد مالی اشاره به این نکته دارد که باید از روش‌های مختلف، کسب درآمد کنید.
تفکر خود را تغییر دهید: باورهای ما نقش بزرگی بر روی زندگی ما دارند. برای افزایش سواد مالی و احساس کامیابی مالی بهتر است که طرز تفکرمان را تغییر دهیم. زمانی که به طور مداوم به این موضوع فکر می‌کنیم که پول خود را چگونه خرج کنیم، سطح سواد مالی خود را پایین نگه می‌داریم. اما وقتی به این نکته می‌رسیم که چگونه می‌توانیم پول بیشتری به دست بیاوریم، سواد مالی خود را افزایش می‌دهیم و تصمیماتی می‌گیریم که باعث تغییر در تفکر ما می‌شوند.
خریدهای اضافه و غیرضروری را حذف کنید: با حذف‌کردن خریدهای اضافه و غیرضروری فرصتی به دست می‌آورید تا بیشتر به نحوه خرج کردن پول‌هایتان فکر کنید. در چنین شرایطی، باید هوشمندانه عمل کنید و مقدار زیادی در هزینه‌های زندگی خود صرفه‌جویی کنید. با حذف‌کردن این خرج‌های غیرضروری، می‌توانید هزینه بیشتری را صرف یادگیری کارها و مهارت‌های جدید کنید.
پس‌انداز داشته باشید: اساس یک برنامه مالی مستحکم ساخت و تأمین نوعی صندوق اضطراری است. این حساب پس‌انداز تعیین‌شده می‌تواند در مواقعی که با هزینه‌های غیرمنتظره مواجه می‌شوید، نجات‌دهنده باشد. با آماده‌شدن برای اتفاقات غیرمنتظره، خود را در موقعیتی بسیار بهتر و کمتر استرس‌زا قرار می‌دهید.
چگونه بودجه‌بندی کنیم؟
همان‌طور که در بالا اشاره شد برای افزایش سواد مالی بهتر است که اهداف مالی برای خود تعیین کنید، هزینه‌های خود را مدیریت کنید و پس‌انداز داشته باشید. یکی از روش‌های مناسب برای مدیریت مخارج و پس‌انداز، استفاده از قانون 50/30/20است. این قانون ابتکاری راهی برای تقسیم و قراردادن بودجه شما در سه دسته نیازها، خواسته‌ها و اهداف مالی است. این اصطلاح به‌عنوان قانونی کارآمد برای تقسیم درآمدها و تخصیص آن برای هزینه‌کردن تعریف شده است: 50 درصد برای نیازهای اساسی، 30 درصد برای خواسته‌های غیرضروری و 20 درصد برای پس‌انداز.
نیازهای اساسی: 50 %
نیازهای اساسی آن دسته از قبوض هستند که شما باید بدون هیچ قید و شرطی بپردازید؛ مواردی که برای بقا ضروری هستند. این قبوض شامل پرداخت اجاره یا رهن، قسط‌های خودرو، مواد غذایی، بیمه، مراقبت‌های بهداشتی، حداقل پرداخت بدهی و خدمات آب و برق می‌شود. اینها «ضروریات» شما هستند. دسته «نیازهای اساسی» شامل موارد اضافی مانند اشتراک فیلیمو و بیرون غذا خوردن نمی‌شود.
نیمی از درآمد پس از کسر مالیات شما باید تمام آن چیزی باشد که برای پوشش نیازهای اساسی و تعهدات خود نیاز دارید. اگر بیشتر از آن برای نیازهای خود هزینه می‌کنید، باید یا خواسته‌ها را کاهش دهید یا سعی کنید سبک زندگی خود را کوچک‌تر کنید، شاید به یک‌خانه کوچک‌تر یا ماشینی ساده‌تر. شاید استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی به محل کار یا بیشتر اوقات آشپزی در خانه بتواند راه‌حل خوبی باشد.
خواسته‌های غیرضروری: 30 %
خواسته‌های غیرضروری تمام مواردی هستند که برای آنها پول خرج می‌کنید و اصلاً ضروری نیستند. این موارد شامل شام و تماشای فیلم، کیف دستی جدید، بلیت رویدادهای ورزشی، تعطیلات، جدیدترین وسایل الکترونیکی و اینترنت فوق پرسرعت می‌شود. شما انتخاب می‌کنید که چه چیزی در سبد “خواسته‌های ضروری” قرار بگیرد. می‌توانید به‌جای رفتن به باشگاه در خانه ورزش کنید، به‌جای بیرون غذا خوردن، در خانه آشپزی کنید یا به‌جای تهیه بلیت بازی، رویدادهای ورزشی را از تلویزیون تماشا کنید.
همچنین این حوزه شامل آن دسته از تصمیمات ارتقایی می‌شود که اتخاذ می‌کنید، مانند انتخاب یک استیک گران‌تر به‌جای همبرگر ارزان‌تر، خرید مرسدس‌بنز به‌جای یک هوندای اقتصادی‌تر، یا انتخاب بین تماشای تلویزیون با استفاده از آنتن رایگان یا صرف هزینه برای تماشای تلویزیون کابلی. اساساً، خواسته‌های ضروری تمام آن موارد اضافی کوچکی هستند که برای آنها پول خرج می‌کنید؛ چیزهایی که زندگی را لذت‌بخش‌تر و سرگرم‌کننده‌تر می‌سازند.
پس‌انداز: 20 %
در نهایت سعی کنید 20 درصد از درآمد خالص خود را به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری اختصاص دهید. این مقوله شامل افزودن پول به صندوق اضطراری در حساب پس‌انداز بانکی و سرمایه‌گذاری در بازار سهام می‌شود. شما باید حداقل سه ماه پس‌انداز اضطراری در اختیار داشته باشید تا در صورت از دست‌دادن شغل خود یا وقوع یک رویداد غیرقابل‌پیش‌بینی، دچار مشکل نشوید. پس از آن، بر بازنشستگی و رسیدن به سایر اهداف مالی در آینده تمرکز کنید.
پس‌انداز می‌تواند شامل بازپرداخت بدهی نیز باشد. باوجوداینکه حداقل پرداخت‌ها بخشی از دسته «نیازهای اساسی» است، اما هرگونه پرداخت اضافی، اصل و بهره آتی بدهی را کاهش می‌دهد و بنابراین نوعی پس‌انداز به‌شمار می‌رود.
اهمیت پس‌انداز
قانون بودجه 50/30/20 با این هدف طراحی شده است که به افراد کمک کند تا درآمد پس از کسر مالیات خود را مدیریت کنند؛ در درجه اول برای داشتن بودجه‌ای برای موارد اضطراری و پس‌انداز برای بازنشستگی. در تمام خانواده‌ها باید در صورت ازدست‌دادن شغل، هزینه‌های غیرمنتظره پزشکی یا هرگونه هزینه غیرقابل‌پیش‌بینی دیگر، ایجاد صندوق اضطراری در اولویت باشد. اگر از صندوق اضطراری استفاده می‌شود، باید خانواده دوباره روی پرکردن آن تمرکز کند.
پس‌انداز برای بازنشستگی نیز یک گام مهم است زیرا میانگین طول عمر انسان‌ها بالا رفته است. محاسبه میزان نیاز برای بازنشستگی و تلاش برای رسیدن به آن هدف، با شروع از سنین پایین، بازنشستگی راحت را تضمین می‌کند.
پس‌اندازکردن کار دشواری است و زندگی اغلب هزینه‌های غیرمنتظره‌ای را به گردن ما می‌اندازد. با پیروی از قانون 50/30/20 افراد برنامه‌ای برای مدیریت درآمد پس از کسر مالیات خواهند داشت. اگر متوجه شوند که هزینه‌هایشان در مقابل خواسته‌هایشان بیش از 20 درصد است، می‌توانند راه‌هایی برای کاهش این هزینه‌ها بیابند که به هدایت وجوه به حوزه‌های مهم‌تری مانند پس‌انداز و بازنشستگی کمک می‌کند.
باید از زندگی لذت برد و قرار نیست که در شرایط دشوار زندگی کنید. اما داشتن برنامه و پایبندی به آن به شما این امکان را می‌دهد که مخارج خود را تأمین کنید، برای بازنشستگی صرفه‌جویی کنید و درعین‌حال فعالیت‌هایی را انجام دهید که شما را خوشحال می‌کند.
معرفی کتاب‌های تاثیرگذار در حوزه سواد مالی
به منظور یادگیری بیشتر در حوزه سواد مالی چند کتاب را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
–پدر پولدار، پدر فقیر نوشته رابرت کیوساکی
همه کسانی که میخواهند سواد و دانش مالی خود را بالا ببرند و همچنین والدینی که میخواهند فرزندانی با سطح بالایی از سواد مالی تربیت کنند، بهتر است که این کتاب را بخوانند. در این کتاب کیوساکی به مقایسه دو طرز فکر از یک پدر پولدار و یک پدر فقیر می‌پردازد.
– ثروتمندترین مرد بابل نوشته جورج سمیوئل کلاسون
این کتاب در مورد مردی است که حدود ۸۰۰۰ سال پیش زندگی می‌کرد. او با به‌کاربردن شیوه‌هایی مؤثر به ثروت دست‌یافت. این کتاب به شما توصیه می‌کند که با رؤیای ثروتمندی شما به سراب نروید.
– کتاب قطار سرعت به‌سوی ثروت نوشته دارن هاردی
اگر به دنبال آشنایی با دنیای کارآفرینی هستید خواندن این کتاب برای شما بسیار مفید خواهد بود.
– اسرار ذهن ثروتمند نوشته تی هارو اکر
با خواندن این کتاب رموز ثروتمند شدن را می‌آموزید.
– باغبان ثروتمند نوشته جان سوفوریک
نویسنده این کتاب، یکی از صاحبان مشاغل سرشناس است و آن را در اصل برای فرزندش نوشته است. شکل روایی این کتاب بیشتر به حالت مثل نوشته شده است و پر از توصیه‌های لازم برای رسیدن به موفقیت مالی است.
کلام آخر
سواد مالی امری ذاتی نیست و باید با تلاش مداوم آن را به دست بیاورید. هرچند بسیاری از افراد به‌صورت ذاتی دارای هوش مالی هستند اما با مطالعه و گرفتن مشاوره در حوزه سواد مالی می‌توانید هوش و خلاقیت مالی خود را افزایش دهید و به‌مرور به درآمد خود بیفزایید. هزینه‌کردن برای آموختن سواد مالی نوعی هزینه‌کردن برای ساخت زیربنای موفقیت است. در نتیجه برخورداری از سطح بالایی از سواد مالی، بیشتر از پول به شما در ثروتمند شدن کمک خواهد کرد.
در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با مفهوم سواد مالی و ابعاد مختلف آن آشنا کنیم. داشتن سطح مناسبی از سواد مالی یکی از ضروریات فعلی دنیای ماست. به همین منظور مرکز مشاوره اقتصادی ایرانیان در جهت ارتقا سواد مالی شما، اقدام به ارائه خدمات مشاوره مالی کرده است. شما با مراجعه به سایت ما به نشانی moshaverr.com می‌توانید از مطالب به روز در زمینه سواد مالی استفاده کنید.
بزرگترین پلتفرم مشاوره آنلاین اقتصادی در ایران به همراه مشاوره انلاین کسب و کار مجموعه‌ای در زمینه شناسایی ریسک‌های ژئوپلیتیک و مشاوره در مباحث اقتصادی و سرمایه‌گذاری است که ریسک‌ها را ارزیابی و فرصت‌ها را برای سرمایه‌گذاران، سیاست‌گذاران و صاحبان کسب‌وکارها به وجود می‌آورد.
